Page 63 - Dört Dörtlük AYT Coğrafya

COĞRAFYA ÇÖZÜMLÜ
Türkiye'de Tarım Ürünleri, Hayvancılık ve Ormancılık SORULAR

1. Zeytin genellikle yıllık sıcaklık ortalaması 15-20°C olan 2. Türkiye’de bazı tarım ürünlerinin yetiştiriciliği doğal ko-
yerlerde yetişmektedir. Dayandığı en düşük sıcaklık şullara bağlı olduğu için bu ürünlerin üretim miktarında
-7 °C’dir. Bu derecenin altında zarar görmeye başlar. dalgalanmalar görülür.

Buna göre;
I. nadas,
II. ekstansif tarım,
III. nöbetleşe ekim
uygulamalarından hangileri bu duruma sebep ol-
maktadır?
Buna göre, zeytin haritada numaralandırılmış yerler- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
den hangisinde daha kolay yetişme imkânı bulur?
D) I ve II E) II ve III
A) I B) II C) III D) IV E) V

Çözüm:
Çözüm:
Soruyu öncüller üzerinden cevaplayacak olursak;
Zeytin, Akdeniz ikliminde yetişebilen en önemli tarım
ürünlerinden biridir. Ana yurdu Doğu Akdeniz kıyıları I. nadas; tarım alanlarının sürülerek bir veya iki yıl din-
olan bu ürün, hem sofralık hem de yağlık olarak üretil- lenmesi için boş bırakılmasına nadas denir. Türkiye'de
mektedir. Ülkemizde Manisa, Aydın, Bursa, Balıkesir, ekilen tarım arazilerinin her yıl yaklaşık %25’i sulama
İzmir, Hatay, Gaziantep ve Mersin zeytin üretiminde ön ve gübre yetersizliğinden dolayı nadasa bırakılmakta-
plana çıkan illerdir. dır. Nadas uygulamasına bağlı olarak üretimde dalga-
lanma, erozyon, çiftçi gelirinin azalması gibi olumsuz-
Buna göre zeytinin yetişme imkânının daha kolay oldu- luklar yaşanır.
ğu yer Akdeniz ikliminin görüldüğü alanlardır. Haritada II. ekstansif tarım, modern tarım yöntemlerinin uygulan-
Akdeniz ikliminin görüldüğü alanlara baktığımızda II nu- madığı, geleneksel yöntemlerle yapılan tarım metodu-
maralı yerin zeytinin daha kolay yetişeceği yer olduğu na ekstansif (geleneksel) tarım denir. Ekstansif tarım
görülür. Diğer numaralandırılan alanlara baktığımızda metodunda sulama, gübreleme, ilaçlama ve kaliteli
karasal iklim özelliklerinin görüldüğü alanlar olduğun- tohum kullanımı gibi uygulamalar yetersiz olduğundan
dan zeytinin yetişme imkânı olmayacaktır.
verim düşüktür. Üretimde yıllar arasında dalgalanmalar
Sorunun doğru cevabı II numaralı yerin verildiği B se- görülür. Ancak entansif (modern) tarım metodunu uy-
çeneğidir. gulayan ülkelerde doğal koşullara bağımlılık oldukça
düşük olduğundan verim çok yüksektir. Üretimde yıllar
Cevap: B
arasında dalgalanmalar görülmez.
III. nöbetleşe ekim; tarlaya birbirini takip eden yıllarda
farklı bir ürün ekme yöntemidir. Örneğin, şekerpanca-
rı su ihtiyacı fazla olan bir üründür. Bu yüzden pancar
ekilen bir yılın ardından topraktaki su oranı azalacağın-
dan ertesi yıl nem ihtiyacı az olan mercimek ekilmesi
nöbetleşe ekim uygulamasıdır. İyi planlanmış bir nö-
betleşe ekim ile hastalık, zararlı ve yabancı ot kontrolü
kolaylaşır, toprağın azot ve organik madde içeriği artar,
erozyon azalır, topraktaki besin maddelerinden yarar-
lanma daha dengeli olur, üretimde ortaya çıkabilecek
riskler azalır.

Bu durumda verilen açıklamalara göre I. nadas ve II.
ekstansif tarım uygulamalarında üretimde dalgalanmalar
görüldüğünden sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.
Cevap: D

61