Page 184 - Dört Dörtlük AYT Fizik

FİZİK

Elektriksel Potansiyel
FİZİK Elektriksel Potansiyel ÇÖZÜMLÜ SORULAR

5. Sürtünmelerin ihmal edildiği ortamda plastik bir yayın iki ucu- 6. Yalıtkan iplerle tavana bağlanan yüklü K ve L cisimleri şekil-
na bağlanan +q yüklü noktasal K ve L cisimleri yatay düzlem deki gibi dengededir.
üzerinde şekildeki gibi dengededir. Yatay
O
d d Yalıtkan ip
K L K O L Yatay
+q +q
Yatay
Buna göre,
Buna göre,
I. Cisimlerin kütlelerini artırmak
I. K cisminin yükünü +2q’ya çıkarmak
II. K cisminin yük miktarını artırmak
II. Yay sabitini azaltmak
III. L cisminin yük miktarını azaltmak
III. L cisminin yükünü –q yapmak
işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa O noktasın-
işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa O noktasın- daki elektriksel potansiyel artabilir?
daki elektriksel potansiyel kesinlikle azalır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ya da II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ya da III D) I ya da II ya da III
D) I ya da II E) II ya da III

Çözüm:
Çözüm:
Elektriksel potansiyelin matematiksel modeli aşağıda verilmiştir.
Elektriksel potansiyel skaler bir büyüklüktür ve matematiksel
kq⋅ kq⋅
modeli, V = ile ifade edilir. V =
d kq ⋅ kq ⋅ 2kq ⋅ d
O noktasındaki elektriksel potansiyel V = + =
d d d Formülden de görüldüğü üzere yükler arası mesafe ile elekt-
riksel potansiyel ters orantılıdır. Cisimlerin kütleleri artırılırsa
K yükünün yükü 2q yapılırsa yüklerin birbirlerine uyguladığı
iplerin düşeyle yaptığı açı azalacaktır. Dolayısıyla cisimler
elektriksel kuvvet artar ve yükler hem birbirinden hem de O
şekilde gösterilen oklar yönünde bir miktar hareket edecek-
noktasından uzaklaşmış olurlar. Fakat bu uzaklaşmanın ne
tir. Cisimler O noktasına yaklaştığı ve elektriksel potansiyel
kadar olduğu bilinmediğinden kesin bir yargıya varılamaz o
mesafe ile ters orantılı olduğundan yüklerin bu noktada oluş-
yüzden 1. yargı kesinlikle doğrudur diyemeyiz.
turduğu elektriksel potansiyel artacaktır. Cisimler (–) yüklü
Yay sabiti azaltılırsa yüklerin dengede kalabilmesi için yay olsaydı elektriksel potansiyel azalacaktı.Fakat soru kökünde
daha çok uzamak zorunda kalır. Yükler hem birbirinden hem olabilir denildiği için I. yargı doğru olabilir.
de O noktasından uzaklaşır. Formülden de görüleceği üzere
d arttığı için elektriksel potansiyel kesinlikle azalır. II. Yargı Yine cisimlerin yük işaretleri ile ilgili bir bilgi verilmediğinden
doğrudur. K ve L cisimlerinin yüklerini artırmak ya da azaltmak O nokta-
sında oluşan elektriksel potansiyelin artmasına neden olabi-
L yükü –q yapılırsa yükler birbirini çekecek yay kısalacak ve lir. II. ve III. yargı da doğru olabilir.
yüklerin O noktasına olan mesafesi azalacaktır ancak K yükü
Cevap: E
+q, L yükü –q olduğundan O noktasındaki elektriksel potansi-
yel sıfır olacaktır. Bu yüzden 3. yargı da kesinlikle doğrudur.

Cevap: E

182