Page 120 - Dört Dörtlük-AYT-Tarih

TARİH Beylikten Devlete Osmanlı Medeniyeti ÇÖZÜMLÜ SORULAR

10. 11. Osmanlı Devleti’nde ilmiye sınıfı için aşağıdakiler-
den hangisi söylenemez?
I. Defterdar A) Medrese eğitimi alanların dahil olduğu zümredir.

B) Divan teşkilatında ve şehir idaresinde görevli men-
supları vardır.
C) Yargı ve eğitim işlerinin yürütülmesinden sorumlu
Kalemiye
tutulmuşlardır.
D) Dursun Fakih ve Kayserili Davut Osmanlı Devleti’n-
de bilinen ilk temsilcilerindendir.
II. Nişancı III. Müderris
E) Bu sınıftan olanlara ehl-i kalem denmiştir.

Görselde verilen Osmanlı yöneticilerinden hangileri
Çözüm:
kalemiye sınıfındandır?
Osmanlı Devleti’nde adalet, eğitim-bilim, din işlerinden
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III sorumlu yöneten sınıfa ilmiye, bu sınıftan olanlara ehl-i
şer ya da ulema denmiştir.
D) I ve II E) I, II ve III
Merkezde (başkentte) bulunan ilmiye üyelerinden ka-
zasker adalet ve eğitim, şeyhülislam din işlerinden
sorumludur. Adalet (yargı) teşkilatının başı kazasker,
Çözüm:
ilmiyenin başı şeyhülislamdır.
Askerîler (Yönetenler) İlmiye sınıfının taşradaki temsilcileri kadı, müderris,
imam-hatip, vaiz, müderris vb.dir.
Seçenekler tek tek incelendiğinde;
A) Medrese eğitimi alanların temsil ettiği zümredir:
Seyfiye Kalemiye İlmiye
(Kılıç ehli, (Ehl-i Kalem, (Ulema, ada- İlmiye sınıfında görev alanlar medrese eğitimi almak zo-
Askerî-idari mali-idari let-eğitim-din rundadır. (Bu durum A seçeneğindeki ifadeyi doğrular.)
bürokrasi) Bürokrasi) bürokrasisis)
B) Divan teşkilatında ve şehir idaresinde görevli men-
• Sadrazam • Defterdar • Kazasker supları vardır: İlmiye sınıfının divandaki temsilcisi ka-
(Vezîriâzam) • Nişancı • Şeyhülislam zaskerdir. Şeyhülislam divanda alınan kararların İslam
• Vezir • Reisülküttap (Müftü) hukukuna uygunluğunu denetler. Şehir (eyalet, sancak,
• Kaptan-ı Derya • Defter Eminleri • Müderris kaza) yönetiminde adalet işlerinden sorumlu ilmiye üye-
• Yeniçeri Ağası • İmam-Hatip si “kadı”dır. (Bu durum B seçeneğindeki ifadeyi doğru-
• Kapıkulu Askeri • Vaiz
• Tımarlı Sipahi • Müezzin lar.)
• Beylerbeyi C) Yargı ve eğitim işlerinin yürütülmesinden sorumlu
• Sancak Beyi tutulmuşlardır: Adalet/yargı işlerinden sorumlu ilmiye
• Akıncılar
• Yaya ve Müsel- üyeleri kazasker ve kadı, eğitim işlerinden sorumlu ilmi-
lemler ye üyeleri kazasker ve müderristir. (Bu durum C seçe-
• Subaşı neğindeki ifadeyi doğrular.)
D) Dursun Fakih ve Kayserili Davut Osmanlı Devleti’nde
Osmanlı Devleti’nde yöneten sınıfı gösteren tablo ince- bilinen ilk temsilcilerindendir: İlk Osmanlı kadısı Osman
lendiğinde defterdar ve nişancının kalemiye, müderrisin Bey Dönemi’nde bu göreve başlayan Dursun Fakih, ilk
ilmiye sınıfından olduğu görülür. Osmanlı müderrisi Orhan Bey Dönemi'nde bu göreve
başlayan Kayserili Davut’tur. (Bu durum D seçeneğin-
Cevap: D
deki ifadeyi doğrular.)
E) Bu sınıftan olanlara ehl-i kalem denmiştir: İlmiye
sınıfından olanlara ehl-i şer ya da ulema denir. Ehl-i
kalem, kalemiye sınıfı üyelerine denir. (Bu durum E se-
çeneğindeki ifadeyi doğrulamaz.)
Cevap: E

119
118 119