Page 193 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

ÇÖZÜMLÜ SORULAR 1980 Sonrası Türk Şiiri, TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
Cumhuriyet Sonrası Halk Şiiri

9. (I) Cumhuriyet Dönemi’nde halk şiiri daha çok köy ve 11. gövde eğilsin artık, kim karışabilir
kasabalarda devam etmiştir. (II) Halk şairleri usta - çı-
rak ilişkisi içinde yetişmeye devam etmiş, şiirlerini saz gövde gösterisine soytarıların, fakat
eşliğinde söylemeyi sürdürmüşlerdir. (III) Bu geleneği kimdedir işlenmemiş bunca suç,
sürdüren Âşık Veysel, Murat Çobanoğlu, Şeref Taşlıova,
Âşık Feymani ve Âşık Mahzuni gibi büyük halk şairleri arzunun hortlaklarına ödemekle bitmeyen
yetişmiştir. (IV) Halk şairleri dörtlük, hece ölçüsü kulla-
narak sade bir dille şiirler yazmaya devam etmişlerdir. ruh borcu: kim bilir, kim üstlenir?
(V) Tasavvufi konular önemini yitirmiş; aşk, tabiat gibi
o, ruhunu dışarda bırakmayan çıt - kanat
geleneksel temalarla birlikte toplumsal sorunlar da işlen-
miştir. yoktu ki şehirde konacak yeri, duydum

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde kanatlandı içine, başkasının gövdesine
bir bilgi yanlışı vardır?
sığınan bir ruh gibi kırıldı, duydum:
A) I B) II C) III D) IV E) V
meğer ateşli bir hastalıkmış hayat!

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
Çözüm:
söylenemez?
Cumhuriyet Dönemi’nde ürün veren bazı âşıkların
yararlandığı kaynaklardan biri de tasavvuftur. Bu A) Kapalı bir anlatıma sahiptir.
yüzden tasavvuf bu dönemde âşıklar için önemini B) Dinî değerleri yansıtmaktadır.
yitirmemiştir.
C) Söz sanatlarından yararlanılmıştır.
Cevap: E D) Sözcük tekrarına yer verilmiştir.

E) Bent nazım birimi kullanılmıştır.
10. Kar suyundan süzen çeşme göl olmaz
Gül dikende biter diken gül olmaz
Diz diz eden her sineğin bal’olmaz
Peteksiz arının balı yalandır
Çözümü:
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangi- Soru kökünde verilen dizelerde, imgeli bir anlatım kul-
si söylenemez?
lanılmış; çağrışım gücü yüksek sözcüklere yer verilmiş-
A) Halk edebiyatı geleneğine bağlıdır. tir; bu da anlamın kapalı olmasına yol açmıştır. Şiirde
“işlenmemiş bunca suç” ifadesinde tezat, “arzunun
B) 11'li hece ölçüsü ve dörtlük kullanılmıştır.
hortlakları” ifadesinde ise istiare sanatı, “başkasının
C) Halkın söz değerleri ile oluşturulmuştur. gövdesine sığınan bir ruh gibi” ve “ateşli bir hastalık-
D) Teşhis sanatına yer verilmiştir. mış hayat!” ifadelerinde teşbih sanatı vardır. Dizelerde
“gövde” ve “kim” tekrarlanan sözcüklerdendir. Bu dize-
E) Redif ve yarım kafiye kullanılmıştır.
lerde nazım birimi olarak bent kullanılmıştır. Bu bakım-
dan A, C, D ve E seçenekleri doğrudur. Fakat verilen
dizeler, herhangi bir dinî söyleme, içeriğe sahip değildir.
Çözüm:
Cevap: B
Verilen dizelerde 11'li hece ölçüsü ve nazım birimi ola-
rak dörtlük kullanılmıştır, B seçeneği doğrudur. Halkın
konuşma dili kullanılmıştır, C seçeneği de doğrudur. Bu
özelliklerden yola çıkarak verilen dizelerin halk edebi-
yatı geleneğine ait olduğu söylenebilir, bu yüzden A
seçeneği de doğrudur. Dizelerde “olmaz” sözcüğü re-
dif, “l” yarım kafiye olarak kullanılmıştır, E seçeneği de
doğrudur. Fakat parçada kişileştirme yani teşhis sana-
tına yer verilmemiştir.
Cevap: D

193