Page 150 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT TDE

TÜRKÇE Cümlenin Ögeleri ÇÖZÜMLÜ SORULAR

5. 1895’te Recâizâde Mahmut Ekrem, Fikret’i bir bilim der- nı alıyoruz bu da dolaylı tümleçtir. O ne yaptı? "kesinti"
gisi olan Servet-i Fünun'un sahibi Ahmet İhsan’la tanış- cevabını alıyoruz bu da nesne oluyor.
tırdı.
Cevap: D
Bu cümledeki ögelerin doğru sıralanışı, aşağıdaki-
lerden hangisidir?
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne açıklayıcı-
A) Zarf tümleci - özne - nesne - zarf tümleci - yüklem sıyla birlikte verilmiştir?
B) Dolaylı tümleç- özne - nesne - yüklem
A) Bütün sınıf kantinde, sohbetlerimizin merkezinde,
C) Zarf tümleci - özne - zarf tümleci - dolaylı tümleç - toplanmıştık.
yüklem
B) Evdekileri uyandırmamak için koridoru sessizce,
D) Dolaylı tümleç - nesne - özne - zarf tümleci - yüklem parmak uçlarında, geçti.
E) Özne - belirtili nesne - zarf tümleci - yüklem C) Birkaç gün kaldığı Paris’i, ilk yurt dışı durağını, çok
sevmişti.
D) Öğrencilerimin son sınavı ailelerini, onlara inanan
Çözüm: ebeveynlerini, umutlandırdı.
Cümlenin ögelerine ayrılışı ‘‘1895’te / Recâizâde Mahmut E) Biz, kitap meraklıları, fuara gitmek için çok heye-
Ekrem, / Fikret’i / bir bilim dergisi olan Servet-i Fünun'un canlıyız.
sahibi Ahmet İhsan’la / tanıştırdı.’’ şeklindedir. Cümlenin
yüklemi "tanıştırdı"dır. "1895'te" fiile sorulan ne zaman
sorusuna cevap verdiği için zarf tümlecidir. "Recaizade Çözüm:
Mahmut Ekrem" yükleme sorlan "kim" sorusuna ce-
vap verdiği için öznedir. "Kimi" sorusuna cevap veren Ara söz cümlenin kuruluşunda açıklayıcı olarak kulla-
"Fikret'i" cümlenin nesnesi durumundadır. Yükleme so- nılan, kaldırıldığı zaman cümlenin anlamını bozmayan,
rulan "kiminle" sorusuna cevap veren "bir bilim dergisi iki virgül ya da iki kısa çizgi ile gösterilen kısımdır. Bu
olan Servet-i Fünun'un sahibi Ahmet İhsan’la" söz grubu doğrultuda baktığımızda sohbetlerimizin merkezinde A
ise zarf tümlecidir. seçeneğinde dolaylı tümleci, B seçeneğinde zarf tümle-
cini, C ve D seçeneğinde nesneyi açıklamıştır. E seçe-
Cevap: A neğinde ise özneyi açıklamıştır.

Cevap: E
6. Aşağıdaki cümlelerden hangisi dolaylı tümleç, nes-
ne ve yüklemden oluşmuştur?
8. Fırtınayı andıran orkestra sesleri
A) Çocukluğundan beri bu evden ayrılmamıştı.
Bir ürperiş getirir senin sinirlerine,
B) Okuduğu kitaplardan nasıl biri olduğu anlaşılıyor. Istırap çekenlerin acıklı nefesleri
C) Okuldan ayrıldığında hava kararmıştı. Bizde geçer en yanık bir musiki yerine
D) Çocukluktan kalan düşlerinden kesinti yaptı. Bu dizelerde aşağıdaki ögelerden hangisi kullanıl-
E) Anna Karenina’nın beğendiğim kısımlarını yazdım. mamıştır?
A) Özne
B) Nesne
Çözüm:
C) Dolaylı tümleç
A seçeneğinde "ayrılmamıştı" yüklemdir. Ayrılmayan
kimdir diye özneyi bulmak için soru sorarız. "O" giz- D) Zarf tümleci
li öznedir. Nereden ayrılmamıştır? "Bu evden" dolaylı E) Yüklem
tümleçtir. Ne zaman ayrılmıştır? "Çocukluğundan beri"
zarf tümleci olur. B seçeneğinde "anlaşılıyor" yüklem-
dir. Anlaşılan nedir? "Nasıl biri olduğu" öznedir. Nereden Çözüm:
anlaşılıyor? "Okuduğu kitaplardan" dolaylı tümleçtir. C
seçeneğinde "kararmıştı" yüklemdir. Kararan nedir so- Yüklem: getirir, geçer
rusuna "hava" cevabını alıyoruz ki bu da öznedir. Ne Özne: Fırtınayı andıran orkestra sesleri, Istırap çeken-
zaman kararmıştı? "okuldan ayrıldığında" dolaylı tümleç lerin acıklı nefesleri
olur. E seçeneğinde "yazdım" yüklemdir. Yazan kimdir?
"Ben" gizli özne. Ben neyi yazdım? "Anna Karenina’nın Nesne: Bir ürperiş
beğendiğim kısımlarını" nesnedir. D seçeneğinde "yaptı" Dolaylı Tümleç: senin sinirlerine, bizde, en yanık bir
yüklemdir. Yapan kimdir sorusunu sorup özneyi bulma- musiki yerine
mız gerekiyor. "O" gizli özne olarak karşımıza çıkıyor. O
neyden yaptı? "Çocukluktan kalan düşlerinden" cevabı- Cevap: D

149
148 149