Page 80 - Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü | 2.Ünite

TRAFİK KÜLTÜRÜ • Trafiğin çevreye verdiği zararları azaltmak için bisiklet kullanımını yaygınlaştırmaya yönelik bir

Sıra Sizde

afiş hazırlayınız ve afişi okul panosunda sergileyiniz.
2. ÜNİTE • Metni okuyarak metinle ilgili olan soruları cevaplayınız.

Trafikten Kaynaklanan Kirlilik
Her gün değişik şekilde yararlandığımız motorlu kara yolu taşıtlarının havaya verdiği karbon-
monoksit, hidrokarbon ve azot oksit; çevremizi, soluduğumuz havayı kirletmektedir. Karbonmonoksit
üreten başlıca kirletici kaynaklar arasında motorlu taşıtlar birinci sırada yer almaktadır. Bu nedenle bü-
yük kentlerin ana cadde ve kavşaklarında, kara yolları çevrelerinde havayı kirleten madde emisyonları;
(atmosfere atılan gaz, toz, is vb.) önemli boyutlardadır. Emisyon (salınım); yakıt ve benzerlerinin yan-
masıyla sentez, ayrışma, buharlaşma vb. işlemlerle maddelerin yığılması, ayrılması, taşınması ve bu
gibi diğer mekanik işlemler sonucu bir tesisten atmosfere yayılan hava kirleticileridir. Şehir trafiğindeki
araçların teknik bakımlarının yeterince yapılmaması, bilinçsiz kullanımı ve bir kısmının çok eski olması
nedeniyle kirletici özellikleri bir kat daha artar. Taşıtlarda hava kirliliği yaratan kirletici kaynaklar, motor
cinsine göre değişir. Taşıtlarda benzinli ve dizel motor olmak üzere iki tür motor kullanılır.
• Benzinli motorla çalışan bir aracın başlıca kirletici kaynakları; egzoz borusu, benzin deposu,
kartel havalandırma, karbüratör, fren balataları ve lastiklerdir.
• Dizel motorlu taşıtlarda ise başlıca kirletici kaynaklar; egzoz borusu, fren balataları ve
180 lastiklerdir.

Egzozdan üç tür duman çıkar:
• Siyah duman, tam yanmamış yakıt taneciklerinin oluşturduğu dumandır. Uygun yanma ko-
şullarının olmadığını gösterir.
• Gri-beyaz duman, tam yanma artığı maddelerin oluşturduğu dumandır. Uygun yanma koşul-
larının olduğunu gösterir.
• Mavi duman, yanmamış yakıt ve yağ karışımı olup genellikle motorun bakıma ihtiyacı oldu-
ğunu gösterir.

1. Buna göre aşağıdaki yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” seçeneğini işaretleyiniz.

a) Karbonmonoksit gazı, kirletici kaynaklardan değildir. D Y
b) Araçların teknik bakımlarının yapılmaması çevreyi kirletme özelliklerini artırır. D Y
c) Egzozlardan çıkan gri-beyaz duman, uygun yanma koşulları olduğunu gösterir. D Y
ç) Dizel motorlu araçlarda kirletici kaynaklar, benzin deposu ve karbüratördür. D Y

2. Araçlar havayı ne şekilde kirletir?

3. Taşıtlarda hava kirliliği oluşturan kaynaklar nelerdir?

ÖĞRENDİKLERİMİZİ DEĞERLENDİRELİM

1. Trafiğin çevreye verdiği zararları azaltmak için alınacak önlemler nelerdir? Açıklayınız.
2. Bisiklet kullanımının çevre, sağlık ve ekonomiye sağladığı katkılar nelerdir?