Page 28 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 | 2.Ünite

2 ÜNİTE

METİNLERDE GEÇEN BAZI KELİME VE KELİME GRUPLARI

delifişek : Delişmen ve atak.
nizam : Düzen, kural.
perdah : Parlatma, parlaklık verme.

METİN VE TÜRLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Okuduğunuz metinler Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın küçürek (minimal) hikâye örnekle-
ridir. Bu hikâyeler; betimlemeye ve çözümlemeye dayanmayan, yalnızca bir anın saptaması olan an-
latılardır. Çok kısa olmalarına rağmen bu hikâyeler yazarının dile hâkimiyetini, kelime dağarcığını,
kurgu yeteneğini, duygu ve düşünce dünyasının derinliğini gösteren yoğun anlatımlardır. Küçürek
hikâye uzadıkça okuru uyaran, vurucu etkisini yitirir.
Okuduğunuz metinlerde de görüldüğü gibi küçürek hikâyeler, az sayıdaki kelimeyle yoğun anlam-
lar aktarma gücüne sahip olan sanatsal iletişim araçlarıdır. Küçürek hikâyenin üç önemli belirleyici
özelliği vardır: Kısalık, yoğunluk ve birlik. Bu tür hikâyede anlam yoğunluğu, doku zenginliği ve bi-
çim sıklığı dikkat çeker. Hikâyenin içeriksel ve nesnel ölçüleri, küçük boyutlara sahiptir. Yazar, oku-
yucu üzerinde sanatsal bir etki yaratmak ve bu etkiyi artırmak amacıyla hikâyenin içeriğinin boyut-
larını kasıtlı olarak küçültür. Bu nedenle kelime eksiltme, zaman-mekân ayrıntılarını silme ve bir
durumu minyatürleştirme küçürek hikâyelerin en çok yararlandığı anlatı unsurlarıdır.
Küçürek hikâye olarak adlandırılan çok kısa hikâyeler; Tortu, Sus Kalbim Sus Çiçek adlı metinler-
de insan yaşamından dondurulmuş kısa bir an, Yangın ve Seçkin Göz adlı metinlerde yaşanmış küçük
bir olay, Derya adlı metinde içsel konuşma gibi çeşitli şekillerde okuyucunun karşısına çıkmaktadır.
Ferit Edgü, Haydar Ergülen, Hulki Aktunç, Necati Tosuner, Vüs’at O. Bener, Murat Yalçın gibi sanat-
çılar küçürek hikâye tarzında eser veren sanatçılardandır.

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Okuduğunuz metinlerde hangi konuların işlendiğini söyleyiniz.
2. Tortu adlı metinde geçen “iç yangını anılar yaratmak” kelime grubuyla neler anlatılmak istenmiştir?
3. Yangın adlı metinde, yangın sonrası ormanın manzarası nasıl tasvir edilmiştir? Metinden örnek-
ler vererek açıklayınız.
4. Yangın adlı metinde yazarın, doğal miraslarımızdan biri olan ormanla ilgili düşünceleri nelerdir?
Sizce bu mirası korumada insanlara düşen görevler nelerdir?
5. Seçkin Göz adlı metinde geçen “İnsan birini sevince her şeyi yapar.” düşüncesine katılıyor musu-
nuz? Düşüncelerinizi nedenleriyle açıklayınız.
6. Derya adlı metnin bütününü oluşturan “Yüzdüğünü sanıyor çölde sürünen.” ifadesini yorumlayınız.

7. Sus Kalbim, Sus Çiçek adlı metne göre insanın kendi kalbine hükmetmesi mümkün müdür? Dü-
şüncelerinizi nedenleriyle açıklayınız.

8. Küçürek hikâyelerle klasik hikâyeler, benzer ve farklı yönleriyle karşılaştırdığınızda hangi sonuç-
lara ulaşabilirsiniz? Düşüncelerinizi örneklerle açıklayınız.

9. Küçürek hikâyelerin, manzum hikâye ve mensur şiir türleriyle bağlantıları kurulabilir mi? Düşün-
celerinizi sözlü olarak ifade ediniz.

62