Page 12 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12 3

1. ÜNİTE > Genden Proteine Kazanım 12.1.1.2. Nükleik asitlerin çeşitlerini ve görevlerini açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi, Bilim, Mühendislik, Matematik Okuryazarlığı Becerileri Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi FOTOĞRAF 51 30 dk.

Amacı DNA’nın üç boyutlu yapısının oluşturulmasında diğer bilimsel çalışmaların sağladığı katkıları veriler üzerinden analiz edebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen soruları metin, tablo ve görsellerden faydalanarak cevaplayınız.

James Watson (Ceymis Vatsın) ve Francis Crick’in (Frensis Kırik) DNA yapısı üzerine önerdikleri mo-
delin önemli bilgileri başlıca iki kaynaktan gelmiştir. Bunlardan biri DNA örneğinin baz içeriğinin
analizi, diğeri DNA’nın X kırınımı analizidir. Watson ve Crick’in analitik başarıları var olan verileri
model oluşturarak kullanmalarından ileri gelir.
Erwin Chargaff (Örvin Çargaf) ve meslektaşları birçok organizmadan elde edilen DNA örneklerinden
dört bazı (adenin, guanin, sitozin ve timin) kromatografik yöntemlerle ayırmışlar ve her bir örnekteki
dört bazın miktarını tayin etmişlerdir. Tablo 1’de Chargaff’ın orijinal verilerinden bazıları yer almaktadır.

Tablo 1: Değişik Canlılardan Elde Edilen DNA’ların Baz İçeriklerinin % Oranları
Organizma Adenin (%) Guanin (%) Sitozin (%) Timin (%)

Denizkestanesi 32,8 17,7 17,3 32,1
Çekirge 29,3 20,5 20,7 29,3
Mısır 26,8 22,8 23,2 27,2
Maya mantarı 31,3 18,7 17,1 32,9
E. coli 24,7 26,0 25,7 23,6
Tavuk 28,0 22,0 21,6 28,4

Rosal nd Frankl n (Rozal n Frenkl n) saf DNA örnekler nden
X-ı ını kırınımı yöntem yle yanda görülen fotoğrafı elde
etm t r. “Fotoğraf 51” olarak b l m dünyasına g ren bu fotoğ-
raf sayes nde Watson, DNA’nın moleküler yapısının model -
n olu turab lm t r.
Fotoğrafın dı yüzey ndek koyu renkl kav sler molekülün
yerle k düzen hakkında b lg vermekted r. İçer de X ekl n
olu turan noktalar DNA’nın sarmal b r yapıya sah p olduğu-
nu, noktalar arası bo luklar se nükleot tler arası mesafey
göstermekted r. X ekl n n açıları DNA sarmal çaplarıyla
lg l b lg vermekted r.

X ekl sarmal Sarmal yapıda
yapıyı göster r nükleot tler arası
mesafe
Dar oluk 10

Gen oluk 5

0

11