Page 16 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12 5

1. ÜNİTE > Genden Proteine Kazanım 12.1.1.3. Hücredeki genetik materyalin organizasyonunda parça bütün ilişkisi kurar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi GENETİK MATERYALİN ORGANİZASYONU 20 dk.

Amacı Gen ve DNA ilişkisini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metin ve görselden faydalanarak soruları cevaplayınız.

DNA’nın hücrede sürekli farklı isimlerde karşımıza çıktığını fark etmişsinizdir. Bazı yerlerde kromatin
iplik, bazı yerlerde kromozom, bazı yerlerde kardeş kromatit denir. DNA’nın yapısını hatırlayalım.
DNA nükleotit denilen yapı birimlerinden oluşur. Nükleotitler ise azotlu organik baz, şeker ve fosfat
gruplarından oluşur. Fosfat ve şeker, DNA’nın omurgasını oluşturan merdivenin iki bacağı şeklindedir.
Merdiven basamakları ise azotlu organik bazlardır. Merdivenin sarmal bir şekli vardır.
Genler, bir protein ya da RNA sentezi için gerekli tüm bilgiyi taşıyan DNA birimidir. İnsanda toplam
gen sayısı yaklaşık 21.000’dir. Organizmanın DNA’sı genom olarak adlandırılır. Kromatin ise DNA ve
histon proteinin oluşturduğu kromatin ipliklerin tamamıdır. Bu proteinlerin çoğu histon proteinleridir.
Hücre bölünmediği zamanlarda DNA, kromatin iplikler şeklindedir. Hücre bölüneceği zaman kromatin
iplikler kendi üzerinde katlanarak kromozomları oluşturur. Kromozom, DNA eşlenmesinden dolayı
birbirinin aynısı olan iki parçadan oluşur. Bu parçaların her birine kromatit denir. Bu kromatitler aynı
DNA’ları bulundurduğu için kardeş kromatitler olarak adlandırılır. DNA'nın paketlenmiş hâlidir.

Kromozom
Kromat n
pl k

H ston

DNA
Ç sarmal

Görsel: Genetik materyalin organizasyonu

1. Ökaryotik bir hücre bölünmeye hazırlandığında kromatin ipliklerin neden kromozomlara dönüş-
mek zorunda olduğunu belirtiniz.

15