Page 14 - Felsefe 10 | Çalışma Defteri 4

Açık Uçlu Sorular - I

Aşağıda yer alan metni okuyarak soruları cevaplayınız.

EPİSTEMOLOJİ
(BİLGİ TEORİSİ)
Felsefenin en temel alanı ya da disiplini hiç kuşku yok ki, epistemolojidir. Epis-
temoloji, felsefenin bilgiyi genel olarak ele alan, bilgiyle ilgili problemleri araştıran,
bilginin imkânını, kaynağını, doğasını, doğruluğunu ve sınırlarını inceleyen dalını
meydana getirir. “Bilgi” anlamına gelen “episteme” ve “bilim”, açıklama anlamına
gelen “logos” sözcüklerinin birleşiminden meydana gelen terimin ifade ettiği disip-
lin olarak epistemoloji, kendi içinde, en azından klasik anlayışlarda, bilgi kuramı ve
mantık diye iki alt dala ayrılır.
…Bu şekilde bilgi kuramı ve mantık diye iki alt dala ayırdığımız epistemoloji, bilgi
kuramı başlığı altında, mantığın formunu, genel analitik çerçevesini kurduğu ana
yapı ya da içeriği ifade eder. İşte bu temel yapı ya da malzeme, günümüzde önermesel bilgi üzerinde yoğunlaşırken; esas
itibarıyla bilginin nasıl tanımlanacağı, bilginin temel özelliklerinin ne olduğu sorularına tatmin edici bir yanıt getirmeye
çalışır. Söz konusu ana gövde bilginin tam olarak neden meydana geldiği, bilgi iddialarının nasıl haklılandırılacağı, bilginin
kuşkuculuk karşısında nasıl temellendirileceği sorularına getirilebilecek alternatif yanıtlar üzerinde durduktan başka, bil-
ginin kaynağı ya da sınırlarıyla ilgili problemleri çözmeye çalışır.
Epistemolojinin Diğer Disiplinlerle İlişkisi: Epistemoloji hemen çoğu felsefeciye… göre, felsefenin en temel disip-
linidir. Bundan dolayıdır ki, onun diğer felsefe disiplinleriyle, ya da daha doğrusu diğer bütün felsefe disiplinlerinin epis-
temolojiyle yakın bir ilişkisi vardır. Bunun da en önemli nedeni, her felsefe disiplininin bu alanla ilgili olarak hakiki bir
kavrayışa ulaşma iddiasıyla ortaya çıkmasıdır.
Gerçekten de, metafizik, etik, bilim felsefesi ve estetik gibi felsefe disiplinlerinin kendilerini belirleyen özel bir
konu alanına sahip olmaları kadar açık ve anlaşılır bir şey olamaz; bu konu alanı metafizik için en genel şekliyle dünyanın
nihai yapısı veya doğası, etik için iyi hayatın özü, ve bilim felsefesi için de bilimsel faaliyet ya da araştırmanın metodolojisi
ve sonuçlarıdır.

Ahmet Cevizci’nin Felsefe adlı eserinden alınmıştır.

1- Epistemoloji neden mantık alanıyla ilgilidir?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….............................................................................

2- Bilginin elde edilmesinde içeriksel tutarlılığın önemini belirtiniz.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….............................................................................……

3- Diğer felsefe dallarının epistemoloji veya bilgi kuramıyla yakınlık ilişkisinin temel gerekçesi nedir?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………….............................................................................…………………………

ORTAÖĞRETİM 14 FELSEFE-10
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ