Page 11 - Felsefe 11 | Çalışma Defteri 5

Çoktan Seçmeli

9. F. Bacon’a göre doğru bilgiye ulaşmak için öncelikle zih- 11. "Spinoza'ya göre insan doğanın ayrılmaz bir parçasıdır. İn-
nin ön yargılardan kurtarılması gerekir. Bu ön yargılar için sanlar doğada her ne kadar özgür olduklarını düşünseler
“idol” kavramını kullanan Bacon, idolleri pencerenin önüne de aslında bir yanılsamanın kurbanı olup çıkarlar. Çünkü
birikmiş ve gerçekleri net bir şekilde görmemize mani olan insan bilgisizlikten dolayı irade özgürlüğüne sahip olduğu-
lekelere benzetir. Ona göre yüzyıllardır doğruluğu sorgu- nu düşünür. İnsanın hem fiziksel hem zihinsel eylemlerinin
lanmadan okunup ezberlenen kitapların değil, doğanın daha önceki nedenler tarafından belirlendiğini söyler."
kitabının okunması gereklidir.
Verilen parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan
Bu parçadan hareketle F. Bacon’un aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
hangisini eleştirdiği söylenebilir? A) İnsan, doğayla iç içedir.
A) Pozitif bilim anlayışını B) İnsan iradesi özgürdür.
B) Özel olaylardan yola çıkılarak genel yargılara C) Bilgisizlik, özgürlüğün ne olduğunu anlamada bir
ulaşılmasını engeldir.
C) Gözlem ve deneye başvurulmasını D) İnsan eylemleri doğal nedenler tarafından belirlenir.
D) Kesin olarak görülen dogmatik bilgilerin doğruluğunu E) İnsana ait her şey önceden belirlenmiştir.
E) Bilimsel şüphe ve araştırma anlayışını

10. “Bilmek, egemen olmaktır.” Ne var ki nedensel yasaların 12. Gerçeği arayanın yaşamında bir kez tüm nesnelerden
bilgisine ulaşmanın önünde engeller bulunmaktadır. İnsan kuşku duyması gerekir. Çünkü duyular bizi birçok kez ya-
zihni boş düşüncelerle, kuruntularla dolup taşmaktadır. nıltmıştır. Matematik bilgisinde de aklımızı kullanırken ya-
Bacon doğayı anlamaya çalışırken acele kestirimlerde bu- nılmış olabildiğimizden onlardan da kuşkulanmalıyız. Her
lunmamıza yol açan yanlış kanı ve önyargılara dayalı dü- şey şüpheli iken tek şüphe edilemeyecek şey kendi şüphe-
şünceleri “zihnin putları” diye adlandırır. İnsanoğlu doğayı mizdir. Şüphe etmek düşünmektir, düşünmek demek var
kendi gerçekliği içinde kavrayıp doğru bilgilere ulaşmak olmak demektir. Descartes buradan hareketle felsefesinin
istiyorsa ilk yapması gereken şey, zihnine yer etmiş bu put- temeline koyduğu başlangıç doğrusu olan “Düşünüyorum,
lardan kurtulmaktır. Bu putlardan uzaklaşmadıkça doğaya o hâlde varım.” sözüne ulaşır. Bu artık şüphe edilemez apa-
egemen olma ülküsü boş bir hayalden öteye geçemez. çık bilgidir.

Bacon’ın bu görüşlerinden hareketle aşağıdaki ifa- Descartes’ın “Felsefenin İlkeleri” isimli eserindeki
delerden hangisi söylenemez? bu ifadelerden hareketle aşağıdakilerden hangisine
ulaşılabilir?
A) Doğayı olduğu gibi bilmek güçtür.
B) Bilgi insana güç kazandırır. A) İnsan için her şey şüphelidir.
C) Doğayı bilmek için zihindeki engellerden kurtulma- B) Doğru bilgi elde edilemez.
mız gerekir. C) Var olmak algılanmış olmaktır.
D) Zihnimizdeki kanılar doğayı anlamayı kolaylaştırır. D) İnsanın düşünmesi var oluşunun koşuludur.
E) İnsanın doğaya egemen olma ülküsü vardır. E) İnsan önce var olur, sonra düşünür.

MATEMATİK-11
ORTAÖĞRETİM 11 FELSEFE-11
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ