Page 4 - Felsefe 11 | Çalışma Defteri 8

Hatırlıyor muyum?

Jean Paul SARTRE
• Sartre, özellikle insanın varoluşu üzerinde durur ve
‘varoluş özden önce gelir’ der. Ona göre insanın doğuş-
tan hiçbir belirlenmişliği yoktur. İnsan özünü yaptığı
seçimler ile oluşturur.
• Varoluş: Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk) felsefesi-
nin önemli temsilcilerinden biri olan Sartre’a göre her
varlığın bir özü bir de varoluşu vardır. Varoluş varlığın
dünyada bulunma halidir. Öz ise bir varlığı kendisi ya- Hatırlıyorum
pan şeydir. 2 Puan
3 • İnsanın varoluşu diğer varlıkların varoluşu gibi de- Kısmen Hatırlıyorum
ğildir. İnsan dışındaki varlıkların varoluşları, içinde öz-
1 Puan
lerini de barındırır. Ama insan öyle değildir. "İnsan önce Hatırlamıyorum
var olur sonra kendi özünü kendisi yaratır." 0 Puan
• İnsanın varoluşunda bir belirlenmişlik yoktur. İn-
san ‘öz’süz bir varlık olarak dünyaya gelir, özünü kendisi
oluşturur. ‘İnsan kendisini nasıl yaparsa öyle olur.’
• İnsan, eksik bir varlık olarak dünyaya gelmiştir,
amacı da tamlığa ulaşmaktır. Ancak hiçbir zaman tamlığa
ulaşamayacaktır. Çünkü, her an kendisi için yeni tasarılar
oluşturacaktır. Bu nedenle her ‘şimdi’de ‘olduğu şey’ ile
‘tasarladığı şey’ arasındadır.

Thomas Samuel KUHN
• Kuhn, bilimi bir ürün olarak gören anlayışa karşı çı-
kar. Bilimi tarihinden kopuk bir şekilde ele alarak anla-
mak mümkün değildir. Her bilimsel kuram içinde bulun-
duğu çağın tüm dinamikleriyle birlikte ele alınmalıdır.
• Kuhn’un bilim felsefesinin en önemli kavramı ‘pa-
radigma’ kavramıdır.
• Paradigma: Belli bir dönemde bilim insanları tarafın-
dan kabul görmüş olan, o dönemin sorunlarının nasıl ele
alınacağı ile ilgili genel yaklaşım olarak tanımlanabilir.
• T. Kuhn bilimsel gelişmenin dört aşamada gerçek- Hatırlıyorum
leştiğini söyler: 2 Puan
4 1- Bilim öncesi dönem 2- Olağan bilim dönemi Kısmen Hatırlıyorum
4- Bilimsel devrim

3- Bunalımlar
1 Puan
• Bilim öncesi dönemde bilimsel etkinlikle ilgili kuramlar vardır, ancak bilimsel et-
kinliği idare edecek güçte, diğer kuramlardan ayrılmış, öne çıkmış bir kuram yoktur. Hatırlamıyorum
0 Puan
Her bilim dalı bu aşamayı yaşamıştır.
• Zaman içerisinde, yarışmakta olan bu kuramlardan biri baskın bir konuma yük-
selir. Bu konuma geçme ile birlikte söz konusu olan dönem olağan bilim dönemidir.
Bu kuram etkin konuma geçtiğinde, bir paradigma haline dönüşür.
• Zamanla paradigma tarafından çözülemeyen birtakım anomaliler, problemler
ortaya çıkar ve bilim bir bunalım dönemi içine girer.
• Bu bunalım dönemi içinde, bir bilim insanı ortaya yeni bir teori, paradigma ata-
rak, bilimsel devrimi başlatır.
• Normal bilimi devrim izler, sonra yine normal bilim, arkasından yeni bir devrim.
Bilimsel devrimlerin yapısı budur.

ORTAÖĞRETİM 4 FELSEFE-11
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ