Page 5 - Coğrafya 11 | 3.Ünite

11. Sınıf
KÜLTÜR BÖLGELERİ

Hazırlık Soruları
1. İçinde yaşadığınız toplumun kültürünü temsil eden unsurlara örnekler veriniz.
2. Çevrenizde geçmiş dönemlerde yaşamış medeniyetlere ait kalıntılar var mı? Varsa bu medeniyetlerin
kurulmasında etkili olan coğrafi özellikler nelerdir?
A İLK KÜLTÜR MERKEZLERİ

Medeniyet (uygarlık); bir ülke veya topluma ait maddi ve manevi varlıkların yanı sıra fikir, sanat, bilim ve
teknoloji çalışmalarıyla ilgili niteliklerin tümünü ifade etmektedir.
Paleolitik Çağ’da küçük gruplar hâlinde avcılık ve toplayıcılıkla göçebe bir yaşam tarzına sahip olan insan-
lar, Neolitik Çağ'da tarımla birlikte yerleşik hayata geçmiştir. Verimli tarım alanları ile su kaynakları etrafında
kurulan ilk yerleşmeler, za manla büyüyerek şehir yerleşmelerine dönüşmüş ve insanlar arasındaki etkileşim
daha da artmıştır. Medeniyetlerin ilerlemesinde in sanların yerleşik hayata geçmesi, ateşin bulunması ve ya-
zının icadı gibi gelişmeler etkili olmuştur (Görsel 3.1).

Geçmişten günü müze dünyanın farklı bölgele-
rinde coğrafi, siyasi, ekonomik ve sosyal faktörlerin
etkisiyle medeniyetler kurulmuş ve bu medeniyetler
birbirlerini etkilemiştir. İlk medeniyetlerin kurul-
masında elverişli iklim şartları, su kaynakları, verimli
tarım toprakları gibi coğrafi faktörlerin etkili oldu-
ğunu söylemek mümkündür. Bunların yanı sıra tica-
ri faaliyetler, toplumlar arası etkileşimi hızlandıra-
rak medeniyetlerin gelişmesine yar dımcı olmuştur.
Coğrafi şartların farklı olması, medeniyetlerin gös-
termiş olduğu gelişim düzeylerinin de farklı olması-
na neden olmuştur.
Görsel 3.1: İlk yazı örnekleri
İlk medeniyetler, genel olarak orta kuşağın ılıman
iklim özelliklerine sahip bölgeleriyle verimli toprak-
lar ve su kaynakları çevresinde kurulmuştur. Mısır,
Mezopotamya, Hint, Çin ve Anadolu medeniyetleri
genelde akarsu boylarında kurularak gelişim göster-
miştir (Görsel 3.2). Bazı Akdeniz medeniyetleri ise
arazinin çok engebeli olmasından dolayı denizcilik-
te ilerlemiştir. Yapılan ticari faaliyetler, bu medeni-
yetlerin başka medeniyetlerle etkileşimini artırarak
geliş melerine olanak sağlamıştır.

Görsel 3.2: Mısır, Nil Nehri kenarındaki verimli topraklar üzerin-
de kurulmuş bir medeniyettir.

UYGULAMA

İnsanların yaptığı bazı buluşlar, toplumların yaşam tarzları ile kültürler arası ilişkilerde köklü değişiklikle-
re neden olur. Aşağıdaki gelişmelerin medeniyetler üzerinde oluşturduğu etkileri verilen boşluklara yazınız.

Yazının icadı

Ateşin bulunması

Tarımın başlaması

163