Page 29 - Coğrafya 12 | 2.Ünite
P. 29
Somut veriler ışığında sınıflandırılmış bölgelere şekilsel bölgeler denir. Şekilsel bölgeler; toprak, su, tarım,
hayvancılık, nüfus, yerleşme ve sanayi gibi hem doğal hem de beşerî unsurların ölçülüp sınıflandırıldığı
alanlardır. Bu tür bölgeler, doğal ve beşerî açıdan incelenerek ikiye ayrılır. Şekilsel bölgelerin ölçüm ve
sınıflandırmasının yer şekilleri, toprak ve iklim gibi doğal konulara göre belirlendiği bölgelere doğal şekil-
sel bölgeler; nüfus, tarım ve yerleşme gibi beşerî konulara göre belirlendiği bölgelere ise beşerî şekilsel
bölgeler denir.
İşlevsel bölgeler; ekonomik ve kültürel yönden yerel, bölgesel, ulusal ve küresel çapta diğer bölgelerle
etkileşim gösteren bölgelere denmektedir. Bu bölgelerin belirlenmesinde insan faaliyetlerinin doğal ortam
içinde oluşturduğu sosyoekonomik ortam (beşerî veya kültürel) etkili olmuştur. Türkiye’de işlevsel bölge-
ler, bir merkez etrafında gelişmiştir. Bu merkez, çeşitli faaliyetlerin işleyişini kontrol eden ve düzenleyen
bir odak noktası konumundadır. Merkezler arasındaki etkileşimin artmasına bağlı olarak bölgelerin işlevsel-
likleri artabilir ya da azalabilir. Türkiye’nin bu kriterlerle oluşturulan işlevsel bölgelerini dört başlık altında
incelemek mümkündür.
2 1 1 İşlevsel Yönetim Bölgeleri
Devletin ülkeyi kolayca yönetmesi, hizmetlerin yurt geneline ulaşımının sağlanması, denetim için yasaların
dikkate alınmasıyla ayrılan bölümlere göre yönetilen bölgelere işlevsel yönetim bölgeleri denir.
Ülkemizde yönetim; yerel ve merkeze bağlı yönetimler olarak ikiye ayrılır. Yerel yönetimler; belediye
(büyükşehir, il, ilçe, belde) ve muhtarlıklardır (Harita 2.1). Merkeze bağlı yönetimler ise valilik ve kayma-
kamlıklardır.
K
Tekirdağ İstanbul ½
Kocaeli Samsun
Sakarya Ordu Trabzon
Bursa
Ankara Erzurum
Balıkesir Eskişehir
Manisa
Kayseri Malatya
İzmir Van
Aydın Denizli Konya K. Maraş Diyarbakır
Muğla Adana Şanlıurfa Mardin
Antalya Gaziantep
Mersin
Hatay 0 100 200 300 Km
Harita 2.1: 2018 yılı itibarıyla büyükşehir belediyesine sahip iller
75