Page 3 - Fizik 10 | 4. Ünite

1. BÖLÜM: AYDINLANMA

4.1.1. Işığın Davranış Modelleri

Işık ve ışık olaylarını �nceleyen f�z�ğ�n alt dalına opt�k den�r. Işık �le
�lg�l� �lk çalışmalar, Ant�k Mısır ve Yunan f�lozoflarının yaşadığı döneme
kadar g�tmekted�r. 17. yüzyılın sonlarına kadar yapılan çalışmalar
c�s�mler�n nasıl görüldüğü �le �lg�l�d�r. Bu dönemlerde görme olayının
gözden c�s�mlere, c�s�mlerden göze gelen ışınlar �le gerçekleşt�ğ� �ler�
sürülmüştür.
Işığın yapısını açıklamaya yönel�k gerçeğe yakın �lk b�lg�ler, 17. yüz-
yılın sonlarına doğru İng�l�z b�l�m �nsanı Isaac Newton (Ayzek N�vtın,
1643-1727) ve Hollandalı b�l�m �nsanı Chr�st�aan Huygens (Kırıst�yan
Huygans, 1629-1695) (Görsel 4.1) tarafından ortaya konmuştur.
Newton, ışığın tanec�kler şekl�nde yayıldığını �fade etm�ş, kırılma ve
yansıma olaylarını tanec�k model�yle açıklamıştır. Huygens �se ışığın
gösterd�ğ� bazı özell�kler�n ışığın dalga karakter� �le açıklanab�ld�ğ�n�
�fade etm�şt�r.
Işığın tanec�k model�, yansıma olayını tamamen açıklayab�l�rken ışığın
kırılması sırasında ışığın hızının değ�şmes�n� açıklayamamıştır. 1801
yılında Thomas Young (Tomas Yong, 1773-1829) ışığın dalga doğası-
na sah�p olduğunu g�r�ş�m deney�yle kanıtladıktan sonra James Clerk Görsel 4.1: Chr�st�aan Huygens
Maxwell (Ceym�s Kılerk Maksvel) 1873 yılında ışığın yüksek frekanslı (Tems�l� resm�)
elektromanyet�k dalgalar şekl�nde olduğunu açıklamıştır. Bu açıklama-
dan sonra He�nr�ch Rudolf Hertz (Henr�k Rudolf Hertz) 1887 yılında
oluşturduğu radyo dalgalarıyla Maxwell’�n teor�s�n� deneysel olarak
�spatlamıştır.
Işığın dalga doğası yardımıyla bazı ışık olayları açıklanab�l�rken
bazılarının açıklanamaması durumundan yola çıkan Max Planck
(Maks Plank, 1858-1947), ışık dalgası enerj�s�n�n foton adı ver�len
enerj� paketler� şekl�nde yayıldığı teor�s�n� ortaya koymuştur. Bu teor�,
1905 yılında Albert E�nste�n (Albırt Aynştayn - 1879-1955) (Görsel 4.2)
tarafından gel�şt�r�lerek kuantum f�z�ğ�n�n temel�n� oluşturacak tane-
c�k model� olarak tekrar ortaya konulmuştur. Sonuç olarak ışığın bazı
olaylarda tanec�k bazı olaylarda da dalga özell�ğ� gösterd�ğ� b�lg�s�ne
ulaşılmıştır. Görsel 4.2: Albert E�nste�n
Sıra Sizde - 1
Işığın davranış modeller�n� kısaca açıklayınız.
Çözüm
Çözüm

4.1.2. Işık Şiddeti, Işık Akısı ve Aydınlanma
Şiddeti Kavramları Arasındaki İlişki

Işık ş�ddet�, ışık akısı ve aydınlanma ş�ddet� arasındak� �l�şk�y� kurmak
�ç�n “Aydınlanma” deney�n� yapınız.

10. SINIF FİZİK 185