Page 72 - Fizik 10 | 4. Ünite

4. ÜNİTE: OPTİK

“Işığın ana renkler�” etk�nl�ğ�nde görüldüğü g�b� pr�zmaya ayrı ayrı
düşürülen kırmızı ve yeş�l ışık pr�zmadan ayrışmaya uğramadan kend�
renkler�yle çıkarken sarı ışık pr�zmaya düşürüldüğünde kısmen kırmızı
ve yeş�l renkler şekl�nde ayrışır (Şek�l 4.56: a, b, c).

a) b) c)
Şek�l 4.56: a, b, c) Kırmızı, yeş�l ve sarı renkl� ışınların pr�zmadan geç�ş�
Sonuç olarak pr�zmaya düşürüldüğünde renkler�ne ayrışmayan kırmızı,
mav� ve yeş�l renkler ışığın ana renkler�d�r.

Ana renkler�n aynı orandak� karışımlarından oluşan renklere
ara renkler den�r. Beyaz b�r kâğıt üzer�ne düşürülen kırmızı, yeş�l ve
mav� ışığın karıştırılmasıyla oluşan ışık renkler� Şek�l 4.57’de ver�lm�şt�r.
Kırmızı
Işıkta ara renkler sarı, cyan ve magentadır. Sarı renk, kırmızı ve yeş�l

Sarı Magenta ışığın; cyan, mav� ve yeş�l ışığın; magenta, kırmızı ve mav� ışığın üst
üste düşürülmes� sonucunda oluşur.
Beyaz
Yeşil Mavi Karışımları beyaz reng� veren ışık ç�ftler�ne de tamamlayıcı renk
Cyan den�r. Mav� ışığın sarı ışığı beyaza tamamlamasından dolayı mav�ye
sarının tamamlayıcısı (Şek�l 4.58: a); kırmızıya, cyanın tamamlayıcısı
(Şek�l 4.58: b); yeş�le de magentanın tamamlayıcısı (Şek�l 4.58: c) den�r.
Şek�l 4.57: Işık renkler�n�n karışımı

Sarı Beyaz Mavi Kırmızı Beyaz Cyan Yeşil Beyaz Magenta

a) b) c)
Şek�l 4.58: a, b, c) Tamamlayıcı renkler
Renkler ana, ara ve tamamlayıcı renkler olmak üzere üçe ayrılır. Ana
ve ara renk kavramları pr�zmadan geçen ışığın kend�s�nden başka
renklere ayrılıp ayrılmaması �le �lg�l�d�r. Pr�zmaya düşürülen ışık başka
renklere ayrışab�l�yorsa ara renk, ayrışamıyorsa ana renkt�r. Sarı ışığın,
karışım sarı ve saf sarı olmak üzere �k� türü vardır. Yeş�l ve kırmızı
ışığın aynı anda göze gelmes�yle algılanan ışığa karışım sarı, b�leşe-
n�ne ayrılmayan sarı ışığa doğal sarı (saf sarı) ışık den�r.
Görsel 4.32: Boya maddeler�
Boya Renkleri

Boya maddeler� saydam olmayan katı maddelerd�r (Görsel 4.32). Bu
maddeler�n sıvılı çözelt�ler�ne boya den�r (Görsel 4.33). Bu madde-
ler üzer�ne düşen ışığın b�r kısmını soğururken b�r kısmını yansıtır ve
yansıttıkları renkte görülür. Kırmızı boyalı c�s�m üzer�ne kırmızı, yeş�l
ve mav� renkl� ışık ışınları düşürüldüğünde c�s�m mav� ve yeş�l renktek�
Görsel 4.33: Farklı renktek� boyalar

254 10. SINIF FİZİK