Page 2 - Fizik 11 | 2.Ünite
P. 2
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
2.1. ELEKTRİKSEL KUVVET VE ELEKTRİK ALAN
Doğada bulunan temel kuvvetlerden biri elektromanyetik kuvvettir. Tüm maddeler atomlardan oluşur. Atom
çekirdeğindeki proton ve yörüngesindeki elektronlar arasındaki elektriksel kuvvetler, elektronların çekirdeğe
bağlanmasını sağlar.
a) Kâğıt parçalarını çeken tarak b) Duvara tutunan balon
Görsel 2.1: Elektriksel kuvvet etkisinde birbirini çeken cisimler
Basit deneyler yapılarak elektriksel kuvvetlerin varlığı anlaşılabilir. Plastik bir tarak, saça sürtülerek küçük kâğıt
parçalarına tutulduğunda kâğıt parçalarını çeker (Görsel 2.1.a). Şişirilmiş bir balon yünlü kazağa sürtülüp du-
vara dokundurulduğunda duvar üzerinde uzun bir süre kalır (Görsel 2.1.b). Bu bölümde bu tür olaylara neden
olan, cisimler arasındaki elektriksel kuvveti etkileyen değişkenler belirlenecektir.
A) ELEKTRİKSEL KUVVET (COULOMB KANUNU)
F 1 F 2
d
F1 =- F2
a) Pozitif yüklerin birbirine uyguladığı itme kuvveti
F3 F4
d
F3 =- F4
b) Negatif yüklerin birbirine uyguladığı itme kuvveti
F5 F6
d
F5 =- F6
c) Pozitif ve negatif yüklerin birbirine uyguladığı çekme kuvveti
Şekil 2.1: Yüklü cisimler arasındaki elektriksel kuvvetler
Elektrik yükleri, yüklerin cinsine bağlı olarak birbirine itme ya da çekme kuvveti uygular. Yüklerin birbirine uy-
guladığı kuvvet, Newton’ın üçüncü hareket yasasına göre eşit büyüklükte ve yükleri birleştiren doğrultu üze-
rinde zıt yönde gerçekleşir. Yükler arasındaki elektriksel kuvvetler vektörel büyüklük olup temas gerektirmeyen
kuvvetlerdendir (Şekil 2.1).
258
