Page 5 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

2. ÖRNEK

Yalıtılmış sürtünmesiz yatay düzlemde yükleri q ve 2q olan noktasal q 2q
iki parçacık arasındaki uzaklık d, yüklerin birbirine uyguladığı elekt- d
riksel kuvvetin büyüklüğü F’dir.
d
Buna göre parçacıklar, aralarındaki uzaklık 5 olacak şekilde yerleştirildiğinde yüklerin birbirine
uyguladığı elektriksel kuvvetin büyüklüğü kaç F olur?

ÇÖZÜM

2
1 $
Yükler arasındaki uzaklık d iken F = k qq 2 = k q 2 $ 2 q = k 2 q 2 dir.
d d d
2
d q 2$ q 50 q $ 2 q 2q
Yükler arasındaki uzaklık 5 iken F = k d 2 = k d 2 dir.
l
a k d
5
2 q $ 2 5
F = k d 2
Kuvvetler oranlanırsa ( F = F olur25 .
l
50 q $ 2
F = k 2
l
d
1. ALIŞTIRMA
Dünya’da yalıtılmış ve sürtünmesiz yatay düzlemdeki nokta- K d L
sal K ve L parçacıklarının yükleri sırasıyla 4q ve -12q’dur. Bu
yüklerin birbirine uyguladığı elektriksel kuvvetin büyüklüğü q = 4q q = -12q
L
K
F’dir. İki parçacık birbirine dokundurulup yük dengesi sağlan-
dıktan sonra ilk konumlarına yerleştirilmiştir.
Buna göre
a) Parçacıkların son durumda birbirine uyguladığı elektriksel kuvvetin büyüklüğü kaç F olur?
b) Aynı sistem su içerisinde kurulsaydı yüklerin birbirine uyguladığı elektriksel kuvvetin büyük-
lüğü değişir miydi? Açıklayınız.

ÇÖZÜM

q 1

Bir yüke etrafındaki yüklerin her birinin uyguladığı
kuvvetin vektörel toplamı kadar kuvvet etki eder.
q yüküne q 1 ve q 2 yükleri tarafından sırasıyla F ve F 1 F
1
F kuvveti uygulanır. q yüküne etki eden bileşke
2
kuvvet F ve F kuvvetinin bileşkesi olan F kadar-
1
2
dır (Şekil 2.2). q
q 2 F 2
Şekil 2.2: Üç noktasal yük arasındaki elektriksel kuvvetler

261
261