Page 6 - Fizik 12 | 3.Ünite

3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ

Durgun su yüzey�nde oluşturulan λ dalga boylu doğrusal dalgalar engel
aralığı w olan engeller arasına gönder�ld�ğ�nde engel�n arkasında doğru-
sal olarak yollarına devam ed�yorsa w > λ dır (Şek�l 3.2: a).

Engel aralığı küçültülerek su dalgalarının dalga boyuna yakın b�r
büyüklüğe get�r�ld�ğ�nde (λ ≈ w) doğrusal dalgalar, engel�n arkasına
geçerken haf�f büküldüğünden kırınım olayı kısmen gerçekleşm�ş olur
(Şek�l 3.2: b).
Engeller arası uzaklık b�raz daha küçültülerek su dalgalarının dalga
boyundan daha küçük (λ > w) hâle get�r�ld�ğ�nde �se kırınım net olarak
gerçekleş�r ve dalgalar daha çok bükülerek yayılır (Şek�l 3.2: c).

λ Engel λ Engel λ Engel

w w w
 S�mülasyon

λ < w λ ≈ w λ > w
a) b) c)
Şek�l 3.2: a, b, c) Doğrusal dalgaların engeller arasındak� açıklıktan geç�ş�
Su dalgalarında kırınım ve
g�r�ş�m olaylarını karekoddan
yararlanarak �nceley�n�z.  Örnek

X, Y ve Z bölgeler�nden oluşan der�nl�ğ� sab�t b�r dalga leğen�nde X böl-
ges�nde üret�len λ dalga boylu doğrusal su dalgalarının yarık aralıkları
w ve w olan engellerden geç�ş� şek�ldek� g�b�d�r.
2
1
Engel Engel
λ

w w
1 2

X bölges� Y bölges� Z bölges�

Buna göre λ, w ve w büyüklükler� arasındak� �l�şk� ned�r?
2
1

 Çözüm

X bölges�nde üret�len dalgalar engel aralığı w olan engelden Y böl-
1
ges�ne doğrusal olarak geçt�ğ�ne göre w > λ olmalıdır. Dalgalar,
1
Y bölges�nden Z bölges�ne geçerken w engel aralığından gelen
2
da�resel dalgalar g�b� bükülerek kırınım olayı gerçekleşt�rd�ğ�ne göre
λ > w d�r. Bu nedenle cevap w > λ > w olur.
2
2
1
110 12. SINIF FİZİK