Page 11 - Fizik 12 | 3.Ünite

1. BÖLÜM: DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI

B�r dalga leğen�nde aynı anda çalıştırılan özdeş �k� noktasal dalga kay-
nağının ürett�ğ� dalgaların oluşturduğu g�r�ş�m desen� Görsel 3.6’dak�
g�b�d�r. Da�resel su dalgalarının b�rb�r� �ç�nden geçerken dalga tepeler�
ve dalga çukurları bazı noktalarda b�rb�r�n� güçlend�r�r, bazı noktalarda
da b�rb�r�n� söndürür.

Dalga çukuru Dalga tepesi

Görsel 3.6: İk� noktasal kaynağın
λ oluşturduğu g�r�ş�m desen�
A
C
λ
B

K 1 K 2
Şek�l 3.3: G�r�ş�m desen� üzer�ndek� bazı noktalar

Aynı anda çalıştırılan �k� noktasal dalga kaynağının oluşturulduğu
g�r�ş�m desen�nde (Şek�l 3.3) seç�len A noktasında olduğu g�b� �k� dalga
tepes�n�n üst üste b�nmes�yle maks�mum genl�kle t�treşen aydınlık nok-
talara ç�ft tepe, B noktasındak� g�b� �k� dalga çukurunun üst üste b�n-
mes�yle oluşan ve maks�mum genl�kle t�treşen karanlık noktalara ç�ft
çukur ve C noktasında olduğu g�b� tepe ve çukurların üst üste gelme-
s�yle oluşan t�treş�ms�z noktalara da düğüm noktası den�r.

1. düğüm Merkez 1. düğüm
1. dalga katarı çizgisi doğrusu çizgisi 1. dalga katarı
2. düğüm çizgisi 2. düğüm çizgisi
2. dalga katarı 2. dalga katarı

3. düğüm çizgisi 3. düğüm çizgisi

λ
λ

K K
1 2
Şek�l 3.4: G�r�ş�m desen� üzer�nde dalga katarı ve Görsel 3.7: G�r�ş�m desen� üzer�nde
düğüm ç�zg�ler�n�n ç�z�m� dalga katarı ve düğüm ç�zg�ler�n�n
görünümü
Dalga leğen�nde oluşan g�r�ş�m desen�nde (Görsel 3.7) ç�ft tepe ve ç�ft
çukur noktalarının b�r hat oluşturduğu görülür. Ç�ft tepe ve ç�ft çukur
noktalarının b�rleşt�r�lmes�yle elde ed�len ç�zg�lere dalga katarı ya da
karın ç�zg�s� den�r (Şek�l 3.4). Kaynaklar arasındak� uzaklığı �k� eş�t
parçaya bölen bu doğru üzer�nde oluşan katara merkez� dalga katarı
ya da 0. (sıfırıncı) dalga katarı den�r.

Benzer şek�lde düğüm noktaları �şaretlen�p b�rleşt�r�ld�ğ�nde elde ed�len
ç�zg�lere de düğüm ç�zg�s� den�r (Şek�l 3.4).

12. SINIF FİZİK 115