Page 20 - Fizik 12 | 5.Ünite

5. ÜNİTE: MODERN FİZİK

akım oluşur. Hertz’�n oluşturduğu bu düzenek fotoelektr�k olayının �lk
kez gözlend�ğ� düzenekt�r (Şek�l 5.9).

+
İndüksiyon
Giriş bobini
-

Verici Alıcı
Şek�l 5.9: Hertz’�n elektromanyet�k dalga üret�p bu dalgaları
algıladığı düzeneğ�n şemat�k göster�m�

Hertz yaptığı deneyler sonucunda ürett�ğ� dalgaların kırınım, kırılma,
yansıma ve kutuplanma g�b� ışık olaylarını gerçekleşt�rd�ğ�n� kanıtlar.
Ayrıca elektromanyet�k dalgaların hızlarının ışık hızına eş�t olduğu
Hertz tarafından ortaya konmuştur.
B�r metal yüzey�ne düşürülen ışığın metalden elektron koparması ola-
yına fotoelektr�k olayı, fotonlar tarafından koparılan elektronlara �se
fotoelektron den�r.
B�r metal�n yüzey�ne düşürülen her ışık o metalden elektron kopara-
maz. Elektronların metalden elektron koparab�lmes� �ç�n sah�p olması
gereken en küçük enerj�ye eş�k enerj�s� (E ) den�r. Tablo 5.1’de bazı
Tablo 5.1: Bazı Metaller�n Eş�k 0
Enerj�ler� metaller�n eş�k enerj�ler� ver�lm�şt�r.
Metal C�ns� Eş�k Enerj�s� (eV) B�r fotonun enerj�s� ne kadar yüksek olursa olsun bu enerj� tek
Sodyum 2,6 elektrona aktarılır ve elektron metal yüzeyden koparılır.
Bakır 4,70
Gümüş 4,73 Fotoelektr�k olayı �le �lg�l� pek çok çalışma yapılsa da en başarılı çalışma
Dem�r 4,14 1905 yılında E�nste�n tarafından yapılmıştır.
Alüm�nyum 4,08 E�nste�n’ın fotoelektr�k model�ne göre b�r fotonun enerj�s� (E) metal�n
f
Ç�nko 4,31 eş�k enerj�s�nden (E ) büyük �se fotonun enerj�s�n�n eş�k enerj�s� kadar-
0
Plat�n 6,35 lık kısmı �le elektron koparılır, kalan enerj� koparılan elektrona k�net�k
Dem�r 4,50 enerj� (E ) olarak aktarılır (Şek�l 5.10). Böylece foton soğurulmuş olur.
K

Bu durum E = E + E şekl�nde �fade ed�l�r.
f 0 K

Işık
- - -
Fotoelektronlar
(Kopan elektronlar)

Metal elektronu
Metal yüzey
- - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - -
- - - - -
Şek�l 5.10: Gelen fotonların metal yüzey�nden elektron koparması

Fotoelektr�k olayını etk�leyen değ�şkenler�n neler olduğunu �ncelemek
�ç�n “Fotoelektr�k olayını etk�leyen değ�şkenler” etk�nl�ğ�n� yapınız.

206 12. SINIF FİZİK