Page 9 - Fizik 9 | 1.Ünite

19. yüzyılın başlarında elektik ve manyetizma arasındaki ilişkinin Meraklısın a
keşfi ile elektromıknatıslar yapılmış, elektrik motorları ve jeneratörle- Bilgi
rin üretilmesi sağlanmıştır. Bu nedenle tüm elektrikli cihazlar, elektrik zil düğme
motorları, elektrikli otomobiller (Görsel 1.1.8), yapılarında elektro-
üreteç
mıknatıs bulunduran kapı ziliyle telgraf cihazı, MR (manyetik rezo-
nans) cihazı ve elektrik santralleri elektromanyetizmanın uygulama
elektromıknatıs
alanına verilebilecek örneklerdendir. Ayrıca CERN (Sörn-Avrupa
Nükleer Araştırma Merkezi) ve radyoterapi uygulamalarında kulla- tokmak levha
nılan parçacık hızlandırıcılar da elektromanyetizmanın uygulama
alanı içerisindedir.
Kapı zilinin düğmesine basıl-
Bu alanla ilgili olan meslekler arasında elektrik-elektronik mü-
dığında devre tamamlanır ve
hendisliği ve öğretmenliği, biyomedikal mühendisliği gibi bölümler akım üreteçten çıkarak elek-
yer alır. tromıknatısa (elektrik akımı
etkisiyle mıknatıslık özelliği
kazanan demir çubuk) gelir.
Elektromıknatıs, karşısında
bulunan demir levhayı ken-
disine doğru çeker. Levhanın
ucunda bulunan tokmak,
sesi çıkaran zile çarpar. Bu
sırada levhaya gelen akım
kesilir, demir çubuk mıkna-
tıslık özelliğini kaybeder ve
levha ilk konumuna döner.
Geri döndüğü anda tamam-
lanan devreden yeniden
akım geçer ve çubuk mık-
natıslanarak levhayı tekrar
Görsel 1.1.8: Elektrikli otomobil çeker. Zile basıldığı sürece bu
hareket sürekli tekrarlanır,
zil çalmış olur.

Araştırınız

Elektrik motorunun çalışma prensibini araştırınız.

örnek soru çözüm

Fiziğin kullanım alanları ile ilgili verilen olaylar- I, II ve III numaralı olaylar fiziğin elektromanye-
dan hangileri elektromanyetizma ile ilişkilidir? tizma alt alanı ile ilgili olaylardır.

I. Gemilerin pusula ile yön bulması IV numarada söz konusu olay elektromanyetiz-
II. Telgraf ile mesaj gönderilmesi manın ilgilendiği konuların dışındadır.
III. Hızlı trenlerin çalışma prensibi
IV. Bir tenisçinin raketle topa vurması Buna göre doğru cevap I, II ve III olur.

FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ 21