Page 118 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 57
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı BİYOLOJİ 10
3. ÜNİTE : EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI > 3.1. Ekosistem Ekolojisi
Kavram : Ekolojik Organizasyon
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı YAPAY BİR EKOSİSTEM “TERARYUM” 20 dk.
Çalışmanın Amacı Biyosfer, ekosistem, komünite ve popülasyon kavramlarını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Latince “toprak” anlamına gelen “terra” ve “akvaryum” anlamına gelen “aquarium” kelimelerinden türe-
tilen “teraryum (terrarium)” diğer adıyla “toprak akvaryumu” dekorasyon amacıyla kullanılır. İçine yer-
leştirilen toprak, çakıl taşı, nem, su ve kendine özel bitki ve hayvanlarıyla teraryumlarda canlı ve cansız
bileşenler bir arada varlığını sürdürürler. Teraryumlardaki tüm bu canlı ve cansız bileşenlerin birlikteliği,
yapay da olsa minik bir ekosistem olarak kabul edilebilir. (Görsel 1)

Görsel 1: Teraryum Görsel 2: Bukalemun

Bu teraryumda bukalemun, yosun ve diğer bitkilerin oluşturduğu uyum içinde yaşayan tüm canlılar birer
komünite örneğidir. Burada yaşayan bukalemun (Chamaeleo chamaeleo) gibi tek tür canlı topluluğu ise
bu ekosistem için bir popülasyona örnek verilebilir. (Görsel 2)
Tüm dünya üzerinde teraryum örneği gibi doğal olarak canlıların yaşaması için uygun olan başka alanlar
da vardır. Yeryüzünde yaşamın mümkün olduğu tüm bu alanların toplamı “biyosfer (canlı küre)” olarak
tanımlanır. Biyosfer, dünya üzerindeki tüm ekosistem, komünite ve popülasyonları kapsar. Yeryüzünden
uzay boşluğuna doğru yaklaşık 16-20 km’lik alanı ifade eder.
Siz de bir cam fanus, torf, fısfısı olan bir su şişesi ve su, ağaç kabuğu, deniz kabuğu vb. malzemeler,
turba yosunu (Sphagnum) ve çeşitli türde bitkiler kullanarak dünya biyosferinde kendi küçük ekosiste-
minizi oluşturabilirsiniz.

Sorular:

1. Aşağıdaki tabloda verilen tanımları doğru kavramlarla eşleştiriniz. Tanım numaralarını kavramın
yanındaki boşluklara yazınız.

Tanım Kavram

1) Belirli bir çevrede yaşayan canlı ve cansız varlıkların tamamıdır. ( ) Biyosfer

2) Belirli bir alanda yaşayan aynı tür canlıların oluşturduğu topluluktur. ( ) Ekosistem

3) Dünya üzerinde yaşamın mümkün olduğu alanların tümüdür. ( ) Komünite

4) Belirli bir alanda uyum içinde yaşayan canlı topluluğudur. ( ) Popülasyon

115