Page 114 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 55
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı BİYOLOJİ 10
2. ÜNİTE : KALITIMIN GENEL İLKELERİ > 10.2.1. Kalıtım ve Biyolojik Çeşitlilik
Kavram : Genetik Varyasyon ve Biyolojik Çeşitlilik
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tahmin Etme Becerisi

Çalışmanın Adı ÇEŞİTLİLİKTE HAYAT VAR 20 dk.
Çalışmanın Amacı Genetik varyasyon ve biyolojik çeşitliliğin canlılık için önemini açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Biz gezegenimizi atalarımızdan aldığımız bir hediye olarak değil çocuklarımızdan aldığımız bir borç
olarak düşünmeliyiz.
(G.H. Brundtland)

Belli bir bölgede yaşayan tüm canlı grupları o bölgenin biyolojik çeşitliliğini oluşturur. Bir bölgedeki tür
çeşidi ne kadar fazla ise oradaki yaşam çeşitliliği de o oranda zengindir. Peki biyoçeşitlilik nedir ve biyo-
çeşitlilik kaybı konusunda neden endişelenmeliyiz?
Yakın çevremizde değilse bir türün yok oluşundan genellikle haberdar bile olmayız. Ya da duyup geç-
tiğimiz bir haber olarak kalır. Fakat her tür kaybı, özgün genlerin kaybı demektir. Bu genlerden bazıları
yaşamın devamı için çok faydalı proteinleri kodlayabilir. Bu proteinler de kıtlığın önlenmesi, hastalıkların
tedavi edilmesi, tarım zararlıları ile mücadele edilmesinde kullanılabilir. Aşağıdaki örneklerde canlı çeşit-
liliğini ve bu çeşitliliğin faydalarından kesitler görebilirsiniz.

Gül renkli Cezayir Uçan tilkiler denen yarasalar Taq polimeraz Pirinçte etkili olan çimen
menekşesinin içerdiği Pasifik adalarında lüks enzimi ilk olarak virüsünün yıkıcı salgınına
alkaloitlerin kanserli yiyecek olarak gittikçe artan Yellowstone Parkı’nda karşı biyologlar bu türün
hücrelerin gelişimini oranda tüketilmektedir. Oysa yaşayan Thermus aquaticus 7000 popülasyonunu
durdurduğu keşfedilmiş bu canlılar adada önemli isimli bakterinin keşfedilmesi tarayarak virüse dirençli
ve Hodgkin lenfomasında, tozlaştırıcılardır. Bu tür ile elde edilmiştir. Bu bakteri olan yakın akrabalarını
çocukluk lösemisinde yarasaların kaybolması bitki sıcak suda yaşayabildiği araştırmışlardır. Hindistan
ve başka birçok vakada türlerinin de yok olmasına için ürettiği enzim de pirincinin bir popülasyonunun
hastalığın gerilemesini sebep olabilecektir. sıcaklığa dayanıklıdır. bu virüse dirençli olduğunu
sağlamıştır. Bu sayede PCR yöntemi tespit etmişlerdir. Buna
ile DNA çoğaltılmasında benzer türlerin çeşitliliğinin
kullanılmaktadır. azalması durumunda besin
olarak kullanılan canlıların
yok olması ve kıtlık tehlikesi
meydana gelebilir.

Tablo 1: Genetik varyasyon kaynakları Gezegenimizde tür çeşitliliği oldukça fazladır. Hatta
aynı türün farklı popülasyonlarında bile oldukça fazla
Yeni genetik farklılık meydana gelmiştir. Dünya üzerindeki
alellerin 7 milyardan fazla insanın birbirinden farklı olması gibi
oluşumu
bitkilerde, mantarlarda, tek hücrelilerde de birbirin-
den farklı milyonlarca özellik vardır. Genetik varyas-
Gen sayısının GENETİK yon, doğal seçilimin kaynağıdır. Çevresel koşulların
ya da VARYASYON olumsuz etkilerine karşı hayatta kalacak genlere sa-
konumunun KAYNAKLARI Hızlı üreme
değişmesi hip olan bireyler o bölgedeki tür çeşitliliğini de belirler.
Genetik değişim eşey hücrelerinde meydana gelirse
sonraki nesillere aktarılır, somatik (vücut) hücrelerde
meydana gelirse genetik değişiklik o canlı öldüğünde
Mayoz Döllenme
Bölünme Eşeyli üreme kaybolur. Peki, canlılar arasındaki bu yoğun çeşitlilik
(genetik varyasyon) nereden kaynaklanıyor olabilir?

111