Page 175 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi

BİYOLOJİ 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

Çalışma No.: 27 Çalışma No.: 29
1. 1. Diploit canlı 2n = 46 2. Diploit canlı 2n = 46 1. a) Eşeyli üreme tercih edilirse kalıtsal çeşitlilik gözlenir ve
3. Mayoz bölünme 4. Mayoz bölünme olum1) Her karakter bir alel çifti ile kontrol edilir.
5. Haploit hücre n = 23 6. Haploit hücre n = 23
7. Döllenme 8. Diploit hücre 2n = 46 b) Benzerlik Yasası
9. Mitoz bölünme c) Karakterlerin gizli kalması Yasası
ç) Ayrılma Yasası
2. İnsanlardaki çeşitliliğin temel sebebi eşeyli üremedir. Bu
üreme, mayoz bölünme ve döllenme olaylarıyla yeni gen d) Bağımsız Dağılım Yasası
kombinasyonlarının oluşmasını sağlar.
Mayoz bölünmede diploit (iki takım kromozom taşıyan) eşey 2. Gregor Mendel çalışmalarını bezelyeler üzerinde yapmıştır.
Tohumun rengi, tohumun şekli, çiçeğin rengi gibi özelliklerin
ana hücreleri, haploit (tek takım kromozom taşıyan) gamet nesillere nasıl aktarıldığını açıklamaya çalışmıştır.
hücrelerini oluşturur.
Anneden oluşan yumurta ile babadan oluşan sperm hücreleri 3. Son yıllarda koyun-insan, domuz-insan hibrit deneyler insanla-
döllenmeyle bir araya gelerek zigotu oluşturur. rın organlarının başka canlı türlerinde büyüyüp büyüyemeyece-
Mayozda kromozomların ayrılması, kardeş olmayan kroma- ğiyle ilgilidir. Fakat bu organlar için bulut denilen bir bağlantı
titler arasında gen alışverişi ve döllenmede rastgele sperm ve kurulacağı ve organların bu şekilde yönetileceği iddia edildi. Bu
yumurtanın birleşmesi kalıtsal çeşitliliği artırır. da insan beyninin uzaktan yönetileceği gibi tehlikeli bir durumu
ortaya çıkarmaktadır.
3. a) 1, 3 b) 5,6, 9 c) 2
d) 4, 8, 9
Çalışma No.: 30
1. Gen: DNA’nın protein üretimine şifre veren ve bu sayede
Çalışma No.: 28 türe özgü bir karakterin (özelliğin) ortaya çıkmasını sağlayan
parçasıdır.
1. Cevabı öğrenciye bırakılmıştır.
Alel: Bir genin farklı dizilime sahip ve farklı fenotipler mey-
dana getiren çeşitlerine alel denir.
2. • Genetik, kalıtımın incelenmesidir. Homolog kromozom: Diploit kromozomlu canlılarda şekil
• Kalıtım kavramı, nesiller boyunca esas olarak ve büyüklük bakımından aynı olan, biri anneden biri babadan
ebeveynlerden yavrulara kadar tanımlanabilirken genetik, gelen eş kromozomlardır.
ebeveynlerden yavrulara olduğu kadar akraba olan ve akraba
olmayan organizmalar için de uygulanabilir. 2. Olası Özellikler:
• Kalıtım bir kavramdır ancak genetik bir araçlar ve teoriler • Göz geni, yeşil göz aleli
topluluğudur. • Ten rengi geni, buğday tenli olma aleli
• Kalıtımı anlamak için genetikteki gelişmeler çok önemlidir. • Parmak şekli geni, uzun parmaklı olma aleli
• Genetikteki araçlar bir hastalığı teşhis etmede yardımcı ola- • Ses kalınlığı geni, ince sesli olma aleli
caktır, kalıtım ise bir genetik hastalığın başlangıcını bulmak 3. Kromatinin yoğunlaşmış hâli: kromozom
için önemlidir.
Örneğin kanser, bir hücrenin içindeki genleri içerdiğinden Genin etkileşimde olduğu eşleniği: alel
(hücrenin kontrolsüz bir şekilde bölünmesine neden olan) Alel genlerin bulunduğu kromozomlar: homolog kromozom
genetik bir hastalıktır ancak kanserin kendisi güneşe veya Bir özelliğin ortaya çıkmasını sağlayan DNA parçası: gen
tütüne maruz kalmaktan kaynaklanabilir ve illaki ebeveynle-
rinizden miras alınmaz. Çalışma No.: 31
3. Genetik danışmanlık ailesel olarak ve genetik kaynaklı rast-
lanan hastalıkların kişi ve ailesine hastalıkla başa çıkmanın 1. Ahmet’in iddiası doğrudur. Bazı genler genotipte olsa da
yollarını açıklayarak öğretilmesinde ve soyağacı çıkarıp bir çekinik özellikte olduğu için homozigot olmadıkları durumda
sonraki nesil ile aile fertleri için riskleri hesaplamada birincil fenotipte görülmezler.
derecede önemli bir bilim dalıdır. 2. Fenotip bir bireyin taşıdığı genlerin dış görünüşte kendini
Hangi Durumlarda Genetik Danışma Alınır? göstermesidir. Genotip bir bireyin taşıdığı genlerdir.
• Genetik veya kalıtsal bir hastalık ön tanısı veya teşhisi
alınmışsa 3. Çekinik özelliklerin fenotipte ortaya çıktığı durumlarda
bireyin genotipini belirleyebiliriz. Örneğin mavi göz çekinik
• Eşinizin ailesinde veya kendi ailenizde sıkça görülen bir özelliktedir. Mavi gözlü bireyler genetik olarak homozigot
hastalığın çocuklarınızda ortaya çıkma riskini öğrenmek için özelliğe sahiptir. Ancak kahverengi göz rengi gibi baskın
• Ailenizde bir kişide sebebi açıklanmamış doğumsal olan genlerin etkisinin görüldüğü fenotiplerdegenotipi kesin
büyüme ve/veya gelişme bozukluğu varsa (bu bozukluğun olarak belirleyemeyiz. Çünkü bu bireyler homozigot da olsa
çocuklarınıza olan riskini öğrenmek için) heterozigot da olsa baskın genin özelliklerini gösterir.
• Akraba evliliği varsa
• 2 veya daha fazla tekrarlayan düşükler veya ölü doğum
durumunda
• 35 yaş ve üzeri bir anne adayı veya 40 yaş üzeri baba adayı
iseniz
• Hamilelikte bebeğin gelişimini etkileyecek beklenmedik bir
dış etkene maruz kaldığınızı düşünüyorsanız (ilaç kullanımı,
röntgen çektirme, yoğun stres, aşırı alkol kullanımı, yüksek
ısı vb.)
• Ailesel kanser şüphesi olduğunda

172