Page 180 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi

CEVAP ANAHTARLARI BİYOLOJİ 10
Kavram Öğretimi

2. Anne Rh negatif , baba Rh pozitif olduğu durumda çocuk Rh
Çalışma No.: 47
pozitif olursa, birinci çocukta olmasa bile ikinci çocukta kan
1. Fenotip Alyuvar uyuşmazlığı oluşur. Ancak baba heterozigor Rh pzitif ise doğa-
(Kan grubu) Genotip Zarındaki Antijen cak çocukların da Rh pozitif olma ihtimali %50 olacağından bu
durumda kan uyuşmazlığı görülme ihtimali %50 olur.
Rh RR,Rr D antijeni veya Rh antijeni 3. a) Annenin (rr) genotipli olmasına bağlıdır.
+
b) Annenin Rh(-), bebeğin Rh (+) olması
Rh − rr Antijen yok c) Bebekte anemi, sarılık veya bebeğin hayatını kaybetmesi
gibi riskler söz konusudur.
2. Kan d) Anne adayında antikor gelişiminin engellenmesi için Anti-
Babanın D iğnesi uygulanır. Bebeğin kanı değiştirilebilir.
Annenin Uyuşmazlığı Görülme
Genotipi Genotipi İhtimali ( %) Çalışma No.: 49
RR RR % 0 1. İnsanda cinsiyet belirlenmesinde görev alan kromozomlar X ve
Y kromozomlarıdır. Annede XX, babada ise XY kromozomla-
rı bulunur. Anneden çocuğa sadece X kromozomu aktarılabi-
RR Rr % 0 lir. Babadan ise çocuğa X veya Y olmak üzere iki farklı eşey
kromozomu aktarılabilir. Dolayısıyla çocuğa babadan X kro-
RR rr % 0 mozomu gelirse çocuk kız, Y kromozomu gelirse çocuk erkek
olur. Bu duruma göre çocuğun cinsiyetinin belirlenmesinde ana
Rr RR % 0 faktör babadan çocuğa Y kromozomunun aktarılıp aktarılma-
masıdır.
Rr Rr % 0 2. a. Görsel 1: Dişi bireye aittir. Görsel 2: Erkek bireye aittir.
b. XX ve XY kromozomlarına göre belirlenir. Bu kromozom-
Rr rr % 0 lar insanda eşeyin belirlenmesinde görev alır ve gonozom ola-
rak adlandırılır. Geri kalan diğer kromozomlar vücut özellikle-
riyle ilgili bilgiyi içerir ve otozom olarak adlandırılır.
rr RR % 100
3. a. Bal arılarında haploitlik ve diploitliktir. Yani yumurtanın
döllenip döllenmemesine göre cinsiyet belirlenir.
rr Rr % 50 Deniz kaplumbağalarında fenotipik özelliklerden sıcaklığa
göre cinsiyet belirlenir.
rr rr % 0 Çekirgelerde Y kromozomu bulunmaz. Bu canlılarda cinsiyet,
bulundurdukları X kromozomu sayısına göre belirlenir.
Bu tablodan çıkarılabilecek sonuçlar: b. Bal Arısı: X ve Y kromozomlarının etkisi yoktur.
• Annenin Rh olduğu her durumda (hem homozigot hem de Deniz Kaplumbağası: X ve Y kromozomlarının etkisi yoktur.
+
heterozigot durumda) bebekte kan uyuşmazlığı görülmez. Çekirge: X kromozomunun sayısı cinsiyetin ortaya çıkmasında
etkilidir. Y kromozomunun etkisi yoktur.
• Annenin Rh olduğu durumda baba da Rh ise bebekte
−
−
yine kan uyuşmazlığı görülmez.
• Annenin Rh olduğu durumda baba Rh ise bu durumda Çalışma No.: 50
+
−
babanın genotipi önemlidir. Baba heterozigot ise bebekte 1. I ve III. kromozomlardaki kas distrofi geni gösterimi yanlıştır.
kan uyuşmazlığı görülme ihtimali % 50’dir. Baba homozi- Kas distrofi geni Y kromozomu üzerinde taşınmaz.
got Rh ise bebekte % 100 kan uyuşmazlığı görülür.
+
2. X X X Y K: Sağlıklı gen
K
k k
3. Annesinin Rh ve babasının Rh pozitif olduğu bilinen k: Kas distrofi geni
−
+
henüz doğmamış bir bebeğin kan grubunu tespit etmek için 1 2
test önerilmesinin sebebi, babanın genotipinin bilinmeme-
K k
K K
sidir. Babanın heterozigot olma durumunda bebekte % 50 X X X X
ihtimalle kan uyuşmazlığı görülebilir. Bu ihtimal göz önünde
bulundurularak test yapılması önerilmektedir. Bebeğin Rh 3 4 5 6
+
K k
k
k
olma durumunda iğne vurularak sağlıklı dünyaya gelmesi X Y X X X Y
amaçlanır. Bebek Rh ise kan uyuşmazlığı görülmeyeceğin-
−
den tedavi uygulanmaz. 7 8 9 10
K k
K k
k
K
X Y X X X X X Y
Çalışma No.: 48
1. a) Kan uyuşmazlığı anne Rh (–), baba Rh (+), bebek Rh(+) ol- 11 12
duğunda görülebilir. Ancak babanın heterozigot genotipli (Rr) k k X Y
K
olması gerekmektedir. X X
K k
b)Kan uyuşmazlığı görülüyorsa baba Rr heterozigottur. X X
Anne x Baba 11 numaralı bireyin kas distrofi hastası olma ihtimali vardır.
rr Rr
G: r R, r
1 ½ ½
F1: Rr rr
½ ½
Çocuklarının kan uyuşmazlığına sahip olma olasılığı ½ =
%50‘dir.
177