Page 181 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi

BİYOLOJİ 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

3. K k
Kas d strof ta ıyıcısı anne: X X Çalışma No.: 52
k
Kas d strof ta ıyıcısı baba: X Y 1. a. Hastalık eşey kromozomunda taşındığına göre ya X ya da
Y kromozomunda bulunmalıdır. Soyağacına bakıldığında
hem dişi hem de erkeklerde hastalığın ortaya çıkabildiği
K
k
X X k X Y görülmektedir. Bu da hastalığın X kromozomunda taşındığını
göstermektedir.
b. Hastalık çekinik bir genle aktarılmaktadır. Örneğin, 2
numaralı bireyde hastalık görülmemesine rağmen oğlu olan 5
numaralı bireyde hastalık ortaya çıkmıştır. Hastalık X kromo-
K
K
k
k
X X k X Y X X k X Y zomunda ortaya çıktığı için 5 numaralı birey bu geni annesin-
den almıştır. Eğer hastalık baskın genle aktarılıyor olsaydı 2
%25 %25 %25 %25 numaralı bireyin de bu hastalığı göstermesi gerekirdi.
Ta ıyıcı Sağlıklı Hasta Hasta c. Hastalık X kromozomunda çekinik olarak aktarılmaktadır.
Bu nedenle,
kız çocuk erkek çocuk kız çocuk erkek çocuk
X ? Sağlıklı gen
R
X ? Renk körü hastalığı geni
r
Çalışma No.: 51 DİŞİ ERKEK
1. X R X R X R Y
X R X r
BİREY GENOTİP FENOTİP
X r X r X r Y
Elif X X veya X X h Sağlıklı veya Taşıyıcı
H
H
H
Elif’in annesi X X h Taşıyıcı Erkeklerde eşey kromozomları XY olduğu için bireyler ya
H
X Y (hasta) ya da X Y (sağlıklı) olabilmektedir. Dişilerde ise
r
R
Elif’in babası X Y Sağlıklı durum biraz daha farklıdır. Eşey kromozomları XX olduğu
H
r
R
R
R
H
Elif’in anneannesi X X h Taşıyıcı için bireyin genotipi X X (sağlıklı), X X (hastalığı taşıyan
ancak göstermeyen- sağlıklı) ve X X (hasta) olabilmektedir.
r
r
Elif’in dedesi X Y Hemofili
h
Elif’in dayısı X Y Hemofili
h
2. 1 2
Hakan X Y Sağlıklı
H
H
H
Hakan’ın annesi X X veya X X h Sağlıklı veya Taşıyıcı
H
h
Hakan’ın babası X Y Hemofili X Y X X r
r
R
H
Hakan’ın anneannesi X X h Taşıyıcı
3 4 5 6
Hakan’ın dedesi X Y Sağlıklı
H
Hakan’ın amcası X Y Sağlıklı
H
X Y X X r X Y X X r
R
r
r
R
Elif, hemofili hastalığı bakımından taşıyıcı veya sağlıklı bir
bireydi. Eğer hemofili hastalığı bakımından taşıyıcı ise X Y,
H
X X çaprazlaması sonucu; X X , X X , X Y, X Y geno- 7 8 9 10 11
H
H
h
h
H
H
h
H
tiplerine sahip çocukları olacaktır. Eğer hemofili hastalığı
bakımından sağlıklı bir bireyse sağlıklı çocukları olacaktır. r
r
X Y X X r X Y X X r X Y
r
R
R
Makinist
2. X Y X X h 3. a.
H
h
X X r X X Y
R
R
X R X r X R Y
X X h X X h X Y X Y
h
H
h
H
r
X X R X Y X X r X Y %25
R
R
R
3. Olası metin: Hemofili, X kromozomuna bağlı çekinik karak-
terle kalıtılan bir hastalıktır. Hemofili hastalığı, bireylerde
kanın pıhtılaşmasını sağlayan bazı faktörlerin hiç olmama-
sından veya az bulunmasından kaynaklanır. Dişilerde X X ,
h
h
r
R
erkeklerde X Y genotipli bireyler hemofili hastası olur. He- b. X X r X X Y
h
mofili olan bireyler yaralandığında kanın pıhtılaşması gecikir
ve kanama uzun sürer.
X R X r X r Y
X X r X Y X X r X Y
r
R
r
R
Taşıyıcı kız Hasta kız
Sağlıklı erkek Hasta erkek
178