Page 18 - Kimya 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

7 KİMYA 10

1. ÜNİTE : KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR > 1.2. Mol Kavramı > 1.2.1. Mol Kavramını Açıklama
Kavram : Bağıl Atom Kütlesi/Bağıl Molekül Kütlesi
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi
Çalışmanın Adı İKİ DİRHEM BİR ÇEKİRDEK 15 dk.
Çalışmanın Amacı Bağıl atom kütlesini kavrayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.

Keçiboynuzu bitkisinin Arapça karşılığı “karat”, İngilizce
karşılığı ise “carob”dur. Standart ölçü birimleri kullanıl-
madan önce insanlar elmas gibi değerli mücevherleri ve
altın gibi kıymetli madenleri ölçmek için keçiboynuzu bit-
kisinin çekirdeğinden yararlanmışlardır. Keçiboynuzu çe-
kirdeklerinin elmas ölçmek için nispeten uygun ölçülerde
olması, su çekmemesi, kabuğunun çok sert ve dayanıklı
olması, ayrıca dönemin şartları göz önüne alındığında
ağırlıklarının birbirlerine eşit denecek kadar yakın olması
Görsel 1: Olgunlaşmış keçiboynuzu çekirdekleri bu çekirdeklerin standart olarak kabul edilmesini sağla-
mıştır. Bir keçiboynuzu çekirdeği bir karat olarak belirlenmiş, elmas ve benzeri değerli maddeler de
bu çekirdeğin kütlesine bağlı olarak ölçülmüştür. Ayrıca altının saflığını belirtmek için de karat ifadesi
kullanılmıştır. Günümüzde hâlen değerli taşları ölçmek için karat birimi kullanılmaktadır. Ancak yapılan
modern ve hassas ölçümler her çekirdeğin eşit kütleye sahip olmadığını gösterdiği için bir karat, bir
keçiboynuzu çekirdeği olarak değil 200 mg olarak sabitlenmiştir.

Atomlar çok küçük tanecikler oldukları için atomların
kütleleri de standart ölçülerle tartılamayacak kadar
küçüktür. Kütle spektrometresi adı verilen modern bir
cihaz kullanarak bu tür küçük kütleleri ölçmek mümkün
olsa da pratik değildir. Bu yüzden atomların kütleleri
hesaplanırken atomları birbirleriyle karşılaştırma yo-
luna gidilmiştir. Bir atomun kütlesinin standart olarak
belirlenmiş başka bir atomun kütlesine kıyaslanarak
hesaplanmasına “bağıl atom kütlesi” denir. İlk başlarda
standart atom olarak en küçük atom olan hidrojen be-
lirlenmiş ve kütlesi 1 olarak alınıp diğer atomların kütle-
Görsel 2: Atomun yapısı leri de hidrojen atomuna kıyaslanarak hesaplanmıştır.
12
Günümüzde ise C izotopu standart atom olarak alınmış
olup kütlesi 12.000 akb (atomik kütle birimi) olarak kabul edilmiştir. C izotop atomun kütlesinin 1/12’si
12
1 akb olarak belirlenmiş ve diğer atomların kütleleri de bu standart birime göre kıyaslanarak hesap-
lanmıştır. C izotopunun referans olarak belirlenmesinin en önemli sebepleri kararlı yapıda olması,
12
doğada bolluk oranının oldukça yüksek olması ve eşit sayıda proton ile nötron içermesidir.

Karekod
Alanı
Asıl karekodlar
16 kalıptaki görseli siliniz.
yerleştirildikten sonra
Asıl karekodda çerçeve
konturu olmayacak.