Page 56 - Biyoloji 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 26
25 BİYOLOJİ 11 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : İNSAN FİZYOLOJİSİ > 11.1.1. Denetleyici ve Düzenleyici Sistem, Duyu Organları > 11.1.1.5. Duyu Organlarının
Yapısı ve İşleyişi
2. Aşağıda verilen kavram karikatürlerinde derinin vücut ısısını düzenlemesi ile ilgili bilgi veren öğren- Kavram : Göz
cilerden hangilerinin söyledikleri doğrudur? Açıklayınız. Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi
Çalışmanın Adı GÖRME DUYUMUZ GÖZ 20 dk.
Soğuk havalarda derideki Vücut sıcaklığı düştüğü
kan damarları genişleyerek zaman derideki kan damarları Çalışmanın Amacı Gözün kısımlarını kavrayabilme.
ısıyı tutar. büzüşerek ısıyı tutar.
Yönerge: Aşağıda verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Silli cisimcik
Emir Derinin, vücut ısısının Fatma Göz, göz küresi ve yardımcı yapı- (Kirpikli cisimcik) Sert tabaka
düzenlenmesindeki lardan meydana gelir (Görsel 1). (Sklera)
Camsı cisim
rolü nedir? Göz küresi en dışta sert tabaka Saydam Asıcı
ortada damar tabaka en altta tabaka bağlar Damar tabaka
(Koroid)
ağ tabakadan oluşur. (Komea)
Vücut sıcaklığı yükseldiğinde Ağ tabaka
Sıcak havalarda derideki kan
derideki kan damarları ge- Sert tabaka (Sklera): Gözü ko- Göz (Retina)
damarları büzüşerek ısıyı
Onur nişleyerek ısının tüm vücut Leyla rur, ön kısımda incelip şeffafla- bebeği Sarı nokta
yüzeyine dağıtır.
yüzeyine yayılmasını sağlar. şarak korneayı oluşturur. Göze
Kan
gelen ışınların ilk kırıldığı yerdir. İris damarları
Damar tabaka (Koroid): Gözün
3. Aşağıdaki grafik, deride bulunan çeşitli reseptörler ve farklı sıcaklık derecelerinde oluşturdukları im-
beslenmesini sağlar. Damar ta- Mercek
puls sayısını göstermektedir? (Lens)
bakanın renkli olan ön kısmına
iris denir. İrisin ortasında göz
İmplus sayısı (saniyede) bebeği bulunur. İrisin arkasın- Saydam
Sıcak sıvı
reseptörleri da göz merceği bulunur. Bu
10
Soğuk mercek ince kenarlı mercek ya- Göz kasları Görme
reseptörleri Kör nokta sinirleri
8 pısındadır. Göz merceği, ışığı
ikinci kez kırar ve retinada bir
Ağrı
6 Ağrı reseptörü noktada toplanmasını sağlar. Görsel 1: Gözün yapısı
reseptörü
Gözün iç kısmı camsı sıvı ile
4 doludur. Camsı sıvı göz şekli-
nin sabit kalmasını sağlar.
2
Ağ tabaka (Retina): Görme si-
nirlerinin ve fotoreseptörlerin
Sıcaklık
Çok soğuk Soğuk Serin Ortalama Ilık Sıcak Çok sıcak bulunduğu tabakadır. Fotore-
septörler çubuk ve koni hüc-
releri olmak üzere iki çeşittir
a) Soğuk ve sıcak reseptörleri aynı anda impuls oluşturabilir mi? Açıklayınız. (Görsel 2). Çubuk hücreleri ışık
şiddetinin düşük olduğu du-
(a) (b) (a) (a) (b) (a) (a) (a) (b) (a) (b) (a) (a)
rumlarda görmeyi sağlar. Koni
hücreleri gün ışığında renkli Görsel 2: a: Çubuk hücreleri b: Koni hücreleri
b) Ağrı duyusu en fazla hangi sıcaklık değerinde hissedilir? görmeyi sağlar. Kırmızı, mavi
ve yeşil olmak üzere üç çeşittir. Işınların kırılarak retinada toplandığı bölgeye sarı nokta denir. Görme sinir-
lerinin göz küresinden çıktığı noktada fotoreseptörler bulunmaz, bu noktaya kör nokta denir.
Görme olayı : Görme olayını anlamak için Görsel 3 ü inceleyiniz.
c) Ağrı duyusu hangi sıcaklıklarda hissedilir?
Kornea Saydam sıvı Göz Göz merceği
Işınlar
(Işınların ilk kırıldığı yer) (Ön bölümdeki) bebeği (Işınlar ikinci kez kırılır)
d) Sıcak reseptörleri hangi sıcaklıklarda impuls oluşturamaz? Beyin kabuğu Optik Retinada Arka bölümdeki sıvı
Talamus
(Görme merkezi) sinirler fotoreseptörler (Camsı sıvı)

Görsel 3: Göze gelen ışınlar ile gözden çıkan sinirlerin izlediği yollar

Yardımcı Yapılar: Kaşlar, kirpikler, göz kapakları, gözyaşı bezleri, göz kasları gözün yardımcı yapıları
olarak sayılabilir.
52 53
Hazırlayan: Aykut PEKİNCE