Page 51 - Fizik 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

30 FİZİK 11

1. ÜNİTE : KUVVET VE HAREKET > 1.9. Denge ve Denge Şartları
Kavram : Kütle Merkezi
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi, Sayı-Uzay ilişkileri Kurma Becerisi

Çalışmanın Adı MERKEZDEKİ KÜTLE 15 dk.
Çalışmanın Amacı Kütle merkezi kavramını tanımlayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metin ve şekillerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Cisimlerin kütle merkezini araştırmak ve bununla ilgili özel durumları incelemek isteyen öğrenciler kendi
aralarında grup oluşturarak çeşitli deneyler yapmak istiyor. Bu deneylerin kısa özeti şu şekildedir:

1. grup türdeş olmayan tablo üzerinde çalışmaktadır. Grup, tabloyu bir ip yardımıyla çeşitli noktalarından
duvara asar ve izdüşümlerini tablonun üzerine çizer (Şekil 1). Dört deneme sonrasında tablonun merkez
noktasını bulabilmek için tüm kesikli çizgileri birleştiren öğrenciler, bu noktanın kütle merkezi olduğunu
belirterek deneyi bitirir.

Şekil 1: Çeşitli noktalardan asılan cisim ve izdüşümleri

2. grup bir cismi fırlatıp cismin fırlatma sonrasındaki hareketini çoklu pozlama tekniğinden yararlana rak
filme almak ister. Öğrenciler, düz bir yatay yüzey boyunca kayan cismin görünüşünü kayda alıp kütle
merkezinin düz bir çizgide ilerlediğini tespit eder (Şekil 2).

Şekil 2: Fırlatılan cismin çoklu pozlama sonucunda çıkan temsilî durumu

Güvenlik tedbirlerinin alındığı bu deneyde cisme etki eden herhangi bir dış kuvvet olmadığından, kütle
merkezi eşit zaman aralıklarında eşit mesafeler alır. Bu hareket, kütle merkezinin düz çizgi hareketi ile
kütle merkezi çevresindeki dönme hareketinin birleşimidir.

48