Page 146 - sosyoloji

71
SOSYOLOJİ 11

6. ÜNİTE : TOPLUMSAL KURUMLAR > Ekonominin Bileşenleri ve Ekonomik Sistemler
Kavram : Ekonomik Sistemler
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Sosyolojik Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı EKONOMİK SİSTEMLER 20 dk.
Çalışmanın Amacı Ekonomik sistemleri ayırt edebilme.
Yönerge: Aşağıda ekonomik sistemlerle ilgili verilen metni ve tablo 1’deki açıklamaları okuyunuz. Metin
ve tablo 1’den yararlanarak tablo 2’de verilen tabloyu doldurup, soruları cevaplayınız.
Ekonomik sistemler,
• Hangi malların ne miktarlarda üretileceğine,
• Üretimin hangi yöntemlerle yapılacağına,
• Üretim sonucu elde edilen gelirin kimler arasında, hangi ilkelere göre paylaşılacağına kimlerin nasıl
karar vereceği sorularına verilen farklı cevaplarla ortaya çıkmıştır.
Buna göre, üç temel ekonomik sistem söz konusudur. Bunlar kapitalizm, sosyalizm ve karma ekonomi
sistemidir.

EKONOMİK SİSTEMLER
Kapitalizm Sosyalizm Karma Ekonomi
Tüketim, üretim ve ekonominin et- Sosyalizm, özel mülkiyetin ve gelir Karma ekonomi düzeni diğer iki dü-
kenleri konusunda herhangi bir dağılımının toplumun ve devletin de- zenin eleştirisinden doğmuştur. Bu
devlet, kamu ve özel kuruluşun netimine bağlı tutulduğu toplumsal görüşü benimseyenler kapitalizmin
müdahalesinin olmadığı bir ekono- örgütlenme sistemine ve ideolojisine adaletsizliğe; sosyalizmin ise öz-
mik sistemdir. Tercih ve teşebbüs verilen addır. Özel mülkiyet, piyasa gürlüklerin kısıtlanmasına yol açtı-
serbestliği mevcuttur. Temel ilkesi ekonomisi ve kâr esasına dayanan ğından hareket ederek, özgürlük,
“Bırakınız yapsınlar-Bırakınız geç- kapitalizme bir tepki olarak doğan adalet ve güvenlik içinde toplum
sinler” dir. sosyalizm sermaye sahipleriyle iş- refahının en yüksek düzeye ulaştırı-
çiler arasındaki eşitsizliği, servet ve labileceği tezini savunurlar.
refah farklarını ortadan kaldırma id-
diasındadır.
Tablo 1
Sorular:
1. Aşağıdaki tabloda ekonomik sistemler ile ilgili bazı ölçütler verilmiştir. Bu ölçütlere uygun düşen
örnekleri boş bırakılan yerlere yazınız.

Ekonomik Ölçütler Kapitalizm Sosyalizm Karma Ekonomi
Ekonomik üretimin Üretimin amacı kâr elde
amacı etmektir.

Üretim araçları ve Kamu ve özel teşebbüs
mülkiyet yan yana, gerektiğinde
ortaktır.

Millî gelirin bölüşümü Eşitlik ilkesi temel alın-
mıştır.

Sınıfsal ayrım

Adalet ve özgürlük

Tablo 2
143