Page 103 - Biyoloji 12 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

BİYOLOJİ 12 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

saklanıp ıslah çalışmaları yapılmaktadır. Böylelikle nesli tü-
Çalışma No.: 42 kenmekte olan ve küresel ısınmanın olumsuz etkileri ile tehli-
ke altında olan türlerin korunması sağlanmaktadır.
1. Olgunlaşmış bir tohumdaki embriyonun uygun şartlar altında
yeni bir bitkiyi oluşturmak için tohum kabuğunu çatlatarak Çalışma No.: 44
gelişmesine çimlenme denir. Tek çenekli olan mısır bitkisin-
de çimlenme olurken çenekler toprak altında kalır. Tohumdan 1. Doğal seçilim: Bir popülasyonun nesiller boyunca kalıtsal
çıkan embriyonik kök yer altına doğru, embriyonik gövde ise özelliklerindeki değişim olarak tanımlanır. Bu değişim canlıla-
yerüstüne doğru büyür. Çift çenekli olan fasulye bitkisinde rın fenotiplerindeki farklılıklardan ötürü hayatta kalma ve üre-
çimlenme olurken çenekler toprak yüzeyine çıkar. Tohumdan melerinin değişkenlik göstermesi olarak kendini gösterir.
çıkan embriyonik kök yer altına doğru, embriyonik gövde ise Yapay seçilim: İnsanların, bilinçli ve bir amaca bağlı olarak,
yerüstüne doğru büyür. bir organizmanın belli özelliklerini seçmesi ve kontrollü olarak
2. Kontrol deneyinde bitkinin çimlenmesi için uygun şartlar sağ- yetiştirmesi sürecidir.
lanmıştır. Bu deneyde bitki çimlenmektedir. 2. Bakteriler konjugasyon yolu ile aynı türe ait başka bakteriler-
1. Deneyde çimlenme için gerekli olan nemli ortam ve le gen alışverişi yapabilirler ve bu şekilde daha önceden sahip
oksijen sağlanmıştır. Fakat sıcaklık uygun olmadığı olmadıkları özelliklere sahip olabilirler. Bu yüzden gereksiz an-
için çimlenme görülmez. tibiyotik kullanımı ile antibiyotik direnci sağlayan gene sahip
2. Deneyde çimlenme için gerekli olan uygun sıcaklık ve bakteriler hayatta kalır ve bunu başka bakterilere de aktararak
oksijen sağlanmıştır. Fakat ortamda su olmadığı için dirençli bakteri sayısını arttırabilirler. Bakterilerin sahip olduğu
çimlenme görülmez. bu doğal seçilim özelliği insan sağlığını olumsuz olarak etkiler.
3. Deneyde çimlenme için gerekli olan nemli ortam ve 3. Tarım ve hayvancılıkta yapay seçilim kullanılmasının temel
oksijen sağlanmıştır. Fakat ortamdaki sıcaklık uygun amacı istenen özellikleri elde etmektir. Örneğin, bir domateste
olmadığı için çimlenme görülmez. daha iri ve kırmızı meyve oluşumu veya bir sığırda daha fazla
süt verimi elde edilmesi amaçlanır. Bu sayede yapay seçilimle
3. E- C- Ç- F- D- A- B- G istenen özellikler belirginleşir ve devamlılığı gelir.
Tohumlar, uygun koşullar oluştuğunda su alır. Tohumdaki me-
tabolik faaliyetler hızlanır. Fotosentez yapamayan embriyo-
nun besin ihtiyacı, besi dokudan sağlanır. Enerji üretimi artar.
Mitoz bölünmeler ve hücre büyümesi hızlanır. Tohum kabuğu
çatlar ve serbest kalan embriyo büyür. Çimlenen tohumdan ilk
olarak embriyonik kök çıkar. Embriyonik kökten sonra geli-
şen embriyonik gövde yeni bitkiyi oluşturur.

Çalışma No.: 43
1. a) Dormansi, olumsuz çevre koşullarına karşı geliştirilmiş
bir adaptasyondur. Tohum oluşumunun sonlarına doğru to-
hum içindeki su oranı azalır, embriyonun gelişimi durur ve
embriyo çimlenme zamanına kadar uyku hâlinde kalır. Bu
duruma dormansi denir.
b) Sıcaklık, su, tohum kabuğunun çatlaması, hormonal deği-
şimler gibi durumlar dormansi kırıcı etki gösterebilir.
2. a)

b) Yüksek sıcaklık uygulamaları kızılçam tohumlarında dor-
mansi kırıcı etki göstermiştir. Sıcaklık arttıkça dormansi
durumundan çıkma yüzdesi artmıştır. 130°C ve üzerindeki
sıcaklıklara uzun süre maruz bırakma (5 dk.) tohum canlı-
lığı dolayısıyla çimlenme kabiliyeti üzerinde olumsuz etki
yapmıştır.
3. Örnek cevaplar: Bazı bitkilerin tohumları gerekli durumlar-
da sıcaklık etkisiyle dormansi durumundan çıkarılıp çimlen-
dirilebilir. Yangın gibi olumsuz durumlardan sonra yeniden
yeşillenme yüksek sıcaklığa dayanıklı türler ile sağlanabilir.
Kontrollü yakma uygulamaları ile ormanların gençleştiril-
mesi sağlanabilir. Tohumlar uzun süre dormansi durumunda
saklanıp çevre koşulları uygun olduğunda dormansiden çıka-
rılabilir. Tohum bankalarında tohumlar dormansi durumunda

100