Page 51 - Coğrafya 12 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
26 COĞRAFYA 12 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
4. ÜNİTE : ÇEVRE VE TOPLUM > 4.1. Çevre Sorunlarının Çözümüne Yönelik Yaklaşımlar > 4.1.3. Çevre Politikaları
Kavram : Çevre Politikası
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Coğrafi Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı SESSİZ BAHAR’IN GÜÇLÜ YANKISI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Çevre politikası kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metni okuyup soruları cevaplayınız.

Sessiz Bahar’ın Güçlü Yankısı
Modern çevre hareketinin öncüsü olarak kabul edilen ABD’li bilim insanı Rachel Carson’ın (Reyçıl Kar-
sın) 1962’de yayınlanan “Sessiz Bahar” isimli kitabı kamuoyunda büyük bir yankı uyandırdı. Kitap kısa
sürede en çok satanlar listesine girdi. Rachel Carson böcek ilaçlarının (DDT) çevre ve sağlık üzerindeki
etkilerini uzun yıllar boyunca araştırdı. Kitap, pestisitlerin besin zinciri yoluyla canlılar arasında aktarıl-
dığını ve büyük sağlık sorunlarına yol açtığını örneklerle anlatıyordu. Carson, kimya sektörü ile bir kısım
siyasilerin büyük tepkisini çekti ve onlarla uzun bir mücadeleye girişti. Carson’ın haklılığının ispatlan-
ması, ilerleyen süreçte ABD’nin böcek ilaçları konusunda bir kısım yasaklamalar ve kısıtlamalar getiren
yasalar çıkarmasını sağladı.
Sessiz Bahar’ın yayınlanmasından bir süre sonra yaşanan Santa Barbara petrol sızıntısı felaketi (1969)
ABD’de çevreye duyarlılığı daha da artırdı. Senatör Gaylord Nelson (Geylord Nelsın) bu duyarlılığı bir
eyleme dönüştürdü. “Dünya Günü” (Eart Day) adı verilen eylem 22 Nisan 1970’de ülkenin her yerinde
20 milyondan fazla kişinin katılımıyla gerçekleşti. Duyarlı vatandaşlar sanayileşmenin çevreye ve sağlığa
etkilerini protesto etmek için sokaklara, parklara, kampüslere ve her türlü toplanma alanına çıktı. “Dünya
Günü’’ eylemi gelmiş geçmiş en büyük çevreci eylem olarak tarihe geçti. ABD hükûmeti bu eylemle orta-
ya konulan toplumsal tepkiye duyarsız kalmadı. 1970 yılı bitmeden, ABD Çevre Koruma Ajansı kuruldu;
Çevre Eğitimi Yasası, Mesleki Güvenlik ve Sağlık Yasası ile Temiz Hava Yasası çıkarıldı. 1972’de Temiz
Su Yasası, bundan bir yıl sonra Nesli Tükenen Canlılar Yasası vb. yasalar yürürlüğe girdi.
Çevre sorunlarının 1970’li yılların başında dünya genelindeki kitlesel protestoların konusu hâline gelme-
sine hükûmetler ve uluslararası örgütler kayıtsız kalamadı. BM 1972’de Stockholm’de “İnsan Çevresi’’
adıyla konferans düzenlendi. Konferans sonunda “BM İnsan Çevresi Bildirgesi’’ yayımlandı. Bu bildir-
gede; insan çevre ilişkileri, insan faaliyetlerinin çevre üzerindeki olumsuz etkileri, ülkelerin ekonomik
gelişme sorunları, yaşam koşullarının iyileştirilmesi gerekliliği gibi konulara yer verilmiş ve çevre ko-
nusunda uluslararası iş birliği ve dayanışmanın önemi vurgulanmıştır. Konferansta “sağlıklı ve insan
onuruna yaraşır bir çevrede yaşama’’ ilkesi kabul edilmiştir. Ülkeler ve uluslararası kuruluşlar çevre
konusundaki tercihlerini ve hedeflerini ortaya koyan politikalarını bu ilke çerçevesinde belirlemektedir.
Günümüzde çevrenin sürdürülebilirliği için atık yönetimi, kirlilik yönetimi, koruma alanları, projelerde
çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporu zorunluluğu, yasaklar ve
sınırlamalar, vergiler, fonlar, teşvikler, vb. uygulanmaktadır.

48