Page 4 - Coğrafya 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri
P. 4

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü                                        COĞRAFYA 9            1

             1. ÜNİTE: Doğal Sistemler
             Konu          Atmosfer ve İklim                                                   40 dk.
             Kazanım       9.1.9. Atmosferin katmanları ve özellikleri ile hava olaylarını ilişkilendirir.



             1. Yönerge  Atmosferin tanımı yapılarak etkilerinin açıklanması sağlanır.

              Atmosfer, yeryüzünü çepeçevre saran gaz kütlesidir. Bu gaz kütlesinin yerküreyi sarmasını sağlayan
              güç, yer çekimi kuvvetidir. Atmosfer, gazların bileşiminden meydana gelir. Atmosfer %78 azot, %21
              oksijen ile karbondioksit, su buharı, argon, neon, metan, kripton ve hidrojen gibi %1 oranında diğer
              gazlardan oluşur.

              Atmosferin Etkileri:
              •   Canlıların yaşaması için belirli oranlarda içerisinde gazlar bulunur.
              •   Güneşten gelen zararlı ışınların süzülmesini sağlar.
              •   Dünyanın aşırı ısınmasını ve soğumasını önler.
              •   Güneş ışınlarının dağılmasını sağlayarak Güneş’i doğrudan almayan yerlerin aydınlanıp ısınması-
                nı sağlar.
              •   İklim olaylarının meydana gelmesini sağlar.
              •   Sesi, ışığı ve sıcaklığı iletir.


             2. Yönerge  Atmosferin katmanları ve özelliklerinin açıkanması sağlanır.


              Troposfer
              •   Atmosferin en alt katmanıdır.
              •   Su buharının tamamı bu katmanda bulunur.
              •   Meteorolojik olaylar bu katmanda gerçekleşir.
              •   Troposfer, daha çok yerden yansıyan ışınlarla ısındığı için yerden yükseldikçe sıcaklık her 200
                m’de ortalama 10°C azalır. Sıcaklığı tutan gazların yere yakın kesimlerde daha yoğun bulunması
                ve atmosferin üstten soğuması bu durumun oluşmasında etkilidir.

              Stratosfer
              •   Troposferin üst sınırından itibaren 50 km yüksekliğe kadar çıkar.
              •   Bu katmanda su buharı olmadığı için meteorolojik olaylar görülmez.
              •   İçerdiği ozon molekülleri Güneş’ten gelen mor ötesi ışınları soğutarak bu katmanın ısınmasına yol
                açar.
              •   Güneş’ten gelen zararlı ışınları (ultraviyole) tutar.
              Mezosfer
              •   Stratosferin üzerinde yer alan tabakadır.
              •   Küçük boyutlardaki gök taşları, hızla girdikleri bu katmanda sürtünme etkisi ile parçalanarak yok
                olurlar. Atmosfere toz olarak karışır.
              Termosfer

              •   Gaz molekülleri oldukça seyrektir ve gazlar, iyonize olmuş bir hâlde bulunur.
              •   Yoğunluğu oldukça az olduğu için yerden gönderilen radyo dalgalarını yeryüzüne yansıtır.




                                                                                                     3
   1   2   3   4   5   6   7   8   9