Page 3 - Kimya 12 | 4.Ünite
P. 3

 1. BÖLÜM: FOSIL YAKITLAR


            4.1.1. Fosil Yakıtların Oluşumu ve Zararları

            Canlı  kalıntılarının  milyonlarca  yıl  oksijensiz  ortamda  başkalaşıma   Araştırınız
            uğraması sonucu oluşan yakıtlara fosil yakıt denir. Fosil yakıtlar genel
            olarak petrol ve kömür olmak üzere iki gruba ayrılır. Doğal gaz ise   Fosil  yakıtların  aşırı  ve  bilinç­
            petrol türevi bir fosil yakıttır.                                siz  kullanımının  insan  sağlı-
                                                                             ğına  olumsuz  etkileri  konulu
            Petrol, sondaj kuyularından çıkarıldığı ham hâli ile kullanıma uygun   bir  sunum  hazırlayarak  sınıf
            değildir. Petrolün kullanılabilmesi için bileşenlerine ayrılması gere-  ortamında   arkadaşlarınızla
            kir. Ham petrol; ayrımsal damıtma yöntemiyle LPG, benzin, motorin   paylaşınız.
            (mazot), gaz yağı, fuel oil, kerosen ve asfalt (zift) gibi bileşenlere ayrılır.

            Kömür; oluşum süresi ve enerji veriminin artışına göre turba, linyit, taş   V    iieo Billi
            kömürü ve antrasit şeklinde sıralanır.
            Doğal gaz, bir gaz karışımıdır. Yapısının büyük bir kısmını metan gazı
            oluşturmaktadır. Doğal gazın yapısında metan gazının yanı sıra bazı
            hidrokarbonlar (etan, propan ve bütan) ve az miktarda H S, CO  gazları
                                                             2
                                                                   2
            bulunmaktadır.
                                                                                Fosil Yakıtların Oluşumu
            Fosil yakıtların birçok kullanım alanı bulunmaktadır. Petrol ürünlerinden
            benzin, mazot ve LPG, motorlu araçlarda yakıt olarak fuel oil konutlar-
            da ısınma amacıyla kullanılır. Çevreye ve canlılara daha az zarar veren
            doğal gaz ise sanayide çeşitli amaçlarla (elektrik üretimi, döküm eritme
            vb.), konutlarda ve iş yerlerinde ısınma amaçlı kullanılır. Kömür; evlerde
            ısınmada, termik santrallerde elektrik üretiminde kullanılır. Ancak fosil
            yakıtların aşırı ve bilinçsiz kullanımı insan sağlığına ve çevreye zarar
            vermektedir.

            Fosil yakıtların kullanımı sonucu oluşan atıkların ekolojik denge üzerin-
            de olumsuz etkileri vardır. Örneğin, kömürün yoğun olarak kullanıldığı
            bölgelerde yaşayan başta insanlar olmak üzere bütün canlılarda çeşitli
            hastalıklara rastlanır. Bu bölgelerde diğer bölgelere oranla solunum
            yolu hastalarının sayısında artış gözlenir (Görsel 4.1). Ayrıca fosil yakıt-
            ların açığa çıkardığı zararlı gazlar astım hastalarının yaşam şartlarını
            zorlaştırır.

            Petrol; kara, demir ve deniz yoluyla taşınır. Deniz yoluyla taşınması
            esnasında meydana gelen kazalar petrolün denize akmasına ve patla-
            malara sebep olmaktadır (Görsel 4.2). Bu durum denizlerde kirlenmeye
            ve ekolojik hayatta kalıcı zararlara yol açar.
                                                                             Görsel 4.1:  Hava kirliliğinden etki-
                                                                                      lenmemek için maske
                                                                                      takmış çocuk















            Görsel 4.2:  Tanker kazası sonucu çevre kirliliği



                                                                                 12. SINIF KIMYA      205
   1   2   3   4   5   6   7   8