Page 8 - Kimya 12 | 4.Ünite

4. ÜNITE: ENERJI KAYNAKLARI VE BILIMSEL GELIŞMELER

Hidrojen enerjisini kullanmanın önündeki en büyük engel hidrojen
elementinin doğada bileşikleri hâlinde bulunmasıdır. Bu durum yakıt
olarak yeterince hidrojen elde etmeyi ve hidrojenin depolanmasını zor-
laştırır ve saf hidrojen elde etmek için büyük bir maliyet ortaya çıkarır.

Bor Maieni ve Enerji

Yapılan çalışmalarla hidrojen enerjisi sistemlerinin çok verimli bir
enerji kaynağı olduğu ortaya konulmuştur. Özellikle hidrojen enerji-
sinin otomobillerde yakıt olarak kullanılabilmesi bu enerji türünün,
dolayısıyla bor madeninin önemini artırmaktadır (Görsel 4.7). Çünkü
hidrojenin taşınması, depolanması ve araçlara doldurulması için birçok
yöntem bulunmasına karşın en kullanışlı yöntem, metal hidrür şeklin-
de depolanmasıdır. Bu metal hid rürlerden en elverişli olanı sodyum
borhidrürdür.

Borian Yakıt Eliesi

Görsel 4.7: Bor madeni Sodyum borhidrür maddesi suyla karıştırılıp sıvı bir yakıt olarak sakla-
nabilir. Söz konusu olayın kimyasal reaksiyonu

NaBH + 2H O katalizör 4H + NaBO şeklindedir.
4 2 2 2
Su içerisinde çözünen sodyum borhidrür (NaBH ), bir karışım olarak
4
muhafaza edilir. Hidrojen enerjisine ihtiyaç duyulduğunda Co, Ni gibi-
katalizörler yardımıyla kontrollü bir şekilde tepkime gerçekleştirilir ve
gerektiğinde durdurulabilir. Reaksiyon sonucunda gaz hâlinde serbest
kalan hidrojen, yakıt pilinden geçirilerek elektrik enerjisi elde edilir. Bu
reaksiyon sonucunda atık madde olarak bir tuz çeşidi olan sodyum
metaborat (NaBO ) oluşur.
2
Bordan enerji üretiminin çeşitli avantajları vardır. Bunlar,

ĵ Sodyum borhidrür ve sodyum metaborat çözeltilerinin yanıcı
olmaması,
ĵ Tepkimenin kontrollü olarak gerçekleştirilebilmesi,
ĵ Gerekli hidrojenin NaBH ve H O’dan ortak elde edilmesi,
4
2
ĵ Katalizörün tekrar kullanılmaya uygun olması,
ĵ Reaksiyon ürünü sodyum metaboratın tekrar kullanılmasıyla
sodyum borhidrür elde edilebilmesi,
ĵ Sodyum borhidrürün birim kütlesinden elde edilen enerji miktarı-
nın benzininkine yakın olmasıdır.
Geleceğin enerji kaynağı olarak kabul edilen bor madeninin dünya
genelindeki rezervlerinin büyük bir bölümü ülkemizde bulunmaktadır.
Ülkemizin bor rezervi açısından zengin olmasına karşın bu maden
henüz yeteri kadar işlenmemekte, ham madde olarak ihraç edilmek-
tedir. Ancak günümüzde teknolojiye yapılan yatırımlar sayesinde bor
madeni ülkemizde de işlenmeye başlanmıştır.

210 12. SINIF KIMYA