Page 6 - Mantık | 3.Ünite

b. Dilin ......................görevi: Dilin duygusal bir
tepkiyi veya tavrı ifade etme görevidir. Dilde bu görevi
ünlemler yüklenir. Yüzün kızarması, sesin titremesi, duygusal
bakımdan etkili sözcüklerin seçilmesi, dilin belirtme
ifadelerindendir. Örneğin, bir telefon konuşmasında
konuşanın cinsiyeti, sağlık durumu, heyecanlı olup olmadığı
vb. özellikler dilin belirtme göreviyle ilgili olan durumlardır.
Doğal işaretler duyguyu sadece belirtir yani duygunun dışa
görünümünün
vurumudur. Yazı dilinde ünlemlerle belirtilen işaretler ise
duyguyu dile getirir, sembolize ederler. Bu işaretler bir
duyguyu belirtmek amacıyla kullanılırlar. “Vah vah!”, “Çok
Görsel: 3.3
yazık!”, “Yaşasın!” örneklerinde olduğu gibi. Dilin
belirtme görevini bazen de “Nasıl, iyileşti mi?” sorusunda olduğu gibi soru kipi yüklenir. Şiir dili,
büyük ölçüde bazı duyguların açığa vurulması, dolayısıyla aynı duyguların başkalarında da uyarılması
amacını güder.

Herhalde, Cahit Sıtkı'nın
“Yaş otuz beş, yolun yarısı eder,
Dante gibi ortasındayız ömrün...” mısraları, olan biten
şeyleri tasvir etmek ya da herhangi bir aritmetik hesabın
sonucunu dile getirmek için söylenmiş bir söz değildir. Şairin
bazı duygularını açığa vurmak, dolayısıyla başkalarına da
benzer duygularla ilgili ilham vermek düşüncesiyle söylediği
bir sözdür. Duygusal bakımdan etkili sözcüklerin seçilmesi ve
bunların en uyumlu bir biçimde bir araya getirilmesi de asıl
amacın belirtme olduğunu gösteriyor.

c. Dilin ................... görevi: Dilin, insanların
davranışlarını etkileme ve yönlendirme görevidir. Dil, Görsel: 3.4
yaptırma görevini en çok emir kipindeki cümlelere
yüklemektedir. Örneğin, “Kapıyı kapat.” sözü gibi. Ancak
dolaylı değişik anlatımlarla da yaptırma görevi ortaya çıkabilir.
Örneğin, “Kapıyı kapattın mı?” aynı görevi dolaylı bir şekilde
gerçekleştirme amacı güdebilir. sözü

ç. Dilin .......................görevi: Dil, günlük yaşamda
genellikle bir şeyi bildirmek için değil, insanî ilişkilerde
bulunmak amacıyla kullanılmasıdır. “Merhaba”, “Günaydın!”,
“İyi misin?”, “Sıhhatler olsun!”, “Teşekkür ederim.” dilin bu
‘’İy
görevini karşılayan sözlerdendir. Bu sözlerin görevi toplumsal
ilişkileri başlatmak, kolaylaştırmak, yerine göre de
güçlendirmek veya yüreklendirmektir. Görsel: 3.5

84