Page 8 - Tarih-10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE

gücü sağlamak zorunda kalmıştır. Bütün bunların yanında impara-
torluk memurlarının ve ordu mensuplarının her türlü masraflarını
da halk karşılamıştır. Vergi sistemindeki adaletsizlik, Bizans’ın kötü
yönetimi ve yer yer baş gösteren isyanlar, halkı daha da perişan
etmiştir. Anadolu’daki tekfurlar da halka her türlü zulmü yapmaya
başlamıştır. Halk ise artık bu vergileri ödeyemez duruma gelmiş
ve Türkleri çare olarak görmeye başlamıştır. Sefalet içindeki halk,
tekfurların adaletsiz vergilerine karşı Türklerin haraç ve cizye
vergilerini, çoktan kabullenmiştir.

Bizans idaresinden bıkan halklar, Selçuklu akınlarına direnmemiştir.
Özellikle mezhep farkından dolayı Bizans tarafından büyük baskı
ve işkencelere maruz kalan Ermeniler, Türk akınlarına hiç direniş
göstermemiştir. İran, Arap ve Türk akınları halkın daha batıya göç
etmesine yol açmış, Doğu Anadolu’nun nüfusu aralıklarla süren
savaşlar, yönetimin baskısı ve salgın hastalıklar nedeniyle olduk-
ça azalmıştır. Böylece Türk akınları ve sonrasındaki Oğuz göçleri
sırasında yerli halkın tavrı, Anadolu’nun süratle Türkleşmesini
kolaylaştırmıştır.

Bizans’ın Anadolu Politikası

Bizanslı Vakanüvis Zonaras, IX. Konstantin Monomakhos’u
(Monomakos) (Görsel 1.4) Anadolu’nun Türkler tara-
fından fethinin müsebbibi olarak gösterirken pek
de haksız sayılmaz. Bunun sebebi imparatorluğun
doğu sınırlarında tampon durumunda olan Ani
Krallığı’nı ilhak edip Selçuklular ile sınırdaş hâle
gelmesidir. Bölgedeki 50 000 kişilik yerel muhafız
gücünü dağıtır ve paralı askerlerden bir ordu kurar.
Bu orduyu oluşturan askerlerin ücretlerinin ödene-
bilmesi için bölgeye dayatılan ağır vergiler de ciddi
bir hoşnutsuzluğa sebep olur. Türkmen akınlarının
başladığı bir dönemde, savunma savaşında avantaj
Görsel 1.4
IX. Konstantin teşkil edebilecek yerel kuvvetler yerine güçlü surların
Monomakhos arkasında kalıp meydan savaşını beklemeyi tercih eden ordu
(Temsilî)
modelinin yetersizliği anlaşılır ancak sistem bir kere bozul-
muştur. Hatta Ermeni yerel hanedanları, derebeyi aileleri,
askerî ve politik kadrolar yerlerinden edilir (Kantoğlu, 2016,
YORUMLAYALIM s.53’ten düzenlenmiştir).

Türkmen akınlarına karşı Bizans’ın etkisiz kalmasının nedenleri
neler olabilir?

XI. yüzyılda Doğu Anadolu’da Ermeni ve Süryaniler ile Orta Ana-
dolu’da yaşayan halk, Bizans’ın adaletsiz idaresi nedeniyle Türk-
lere karşı Bizans İmparatorluğu’nun yanında yer almamıştır. Bu
yüzden Bizans, bu yüzyıl başlarında Doğu Anadolu’daki Ermeni
prensliklerini yıkıp buradaki halkı kitleler hâlinde Orta Anadolu’ya
sürmüştür. Bizans’ın Ortodoks mezhebini bu milletlere dayatması,
halkı Bizanslılardan daha da uzaklaştırmıştır.

16