Page 62 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 - Ünite 3

3 ÜNİTE

METİN VE TÜRLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Okuduğunuz şiir, Cumhuriyet Dönemi halk şiirinin üstatlarından biri kabul edilen Âşık Veysel’e
aittir. Bu şiirinde Âşık Veysel, dünyaya gelen insanoğlunun “uzun ince bir yol” benzetmesiyle nitele-
diği ömür sürecinde yaşadıklarını anlatmıştır. Âşık Veysel, diğer şiirlerinde olduğu gibi okuduğunuz
şiirinde de halkın rahatlıkla anlayabileceği sade bir dil kullanmıştır. Eserlerinde saf Türkçe söyleyiş-
ler de dikkat çekicidir. Sanatçı; şiirinde ölçü olarak heceyi, birim olarak da dörtlüğü seçmiştir.
Âşık Veysel okuduğunuz şiirde “yürüyom, arıyom, dakka” kelimelerini konuşma dilindeki şekliyle
kullanmıştır. Bu durum, Âşık Veysel’in üslubunun önemli bir özelliğidir.
Cumhuriyet Dönemi’nde halk şiiri, ilgi görmüş bir alandır. Bunda bazı sanatçıların Millî Edebiyat
zevk ve anlayışını devam ettirmek istemeleri etkili olmuştur. Çünkü bu anlayıştaki sanatçılar (Arif
Nihat Asya, Orhan Şaik Gökyay, Necmettin Halil Onan vb.) halkın geleneğinden, dilinden, ortak zev-
kinden vb. yararlanmışlar; böylelikle bir memleket edebiyatı meydana getirmeye çalışmışlardır. Kü-
çük değişiklikler olsa da Âşık edebiyatının özellikleri bu dönemde de devam etmiştir. Yani sanatçı-
lar; saz eşliğinde çalıp söyleme, sade dil kullanma, halk kültüründen uzaklaşmama, hece ve dörtlük
nazım birimini kullanma gibi özellikleri bu dönemde de sürdürmüşlerdir. Daha önceki yüzyıllardan
farklı olarak bu dönemde şiirler, nazım şekillerinin (koşma, semai, destan…) adlarıyla anılmamış;
her şiir için özel başlık kullanılmıştır.

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Okuduğunuz şiirde “Kalmaya sebep arıyom/Gidenleri hep görüyom” dizelerinde şairin kalmak ve
gitmek kelimelerine yüklediği anlamlar nelerdir?

2. Şiirde Âşık Veysel’in şaştığı hâl nedir? Dizelerden örnekler vererek açıklayınız.
3. Şiirden alınan aşağıdaki dörtlükte yer alan edebî sanatları bularak verilen boşluğa yazınız.

Edebî Sanatlar
Dünyaya geldiğim anda ........................................................
Yürüdüm aynı zamanda ........................................................
İki kapılı bir handa ........................................................
Gidiyorum gündüz gece ........................................................

4. Şiirden hareketle Âşık Veysel ile ilgili hangi bilgilere ulaşmak mümkündür?
5. Şiirden açık ve örtük iletilere örnekler bulunuz. Bulduğunuz örnekleri aşağıdaki şemalara yazınız.

Açık İleti Örtük İleti

132