Page 66 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 - Ünite 3

3 ÜNİTE

METİNDE GEÇEN BAZI KELİME VE KELİME GRUPLARI

çıra : Çam vb. reçineli ağaçların yağlı ve çabuk yanmaya elverişli bölümü.
ecdat : Geçmişteki büyükler, atalar.
seyran eylemek : Gezmek, gezinmek, dolaşmak.

METİN VE TÜRLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Okuduğunuz şiir, Cumhuriyet Dönemi halk şiirinin önemli isimlerinden biri olan Âşık Feymani’ye
aittir. Feymani bu şiirinde Anadolu’ya duyduğu sevdayı, içinden geldiği gibi özgün bir anlatımla dile
getirmiştir. Okuduğunuz şiirde halk şiirinin zenginliklerinden yararlanan âşık, nazım birimi olarak
dörtlüğü, ölçü olarak da heceyi kullanmıştır. Feymani, diğer pek çok halk şairi gibi şiirlerini saz eş-
liğinde icra etmiştir. Adana’da usta-çırak ilişkisi olmadığı için bir âşığın yanında yetişmemiştir. Âşık
Deli Hazım, Kul Mustafa, Âşık Hüdai gibi ustaları örnek almıştır.
Âşık Feymani okuduğunuz şiirde de olduğu gibi şiirlerinde genel olarak edebî sanatlara yer vere-
rek okuyucunun zihninde bir görünüm, imge yaratmıştır. İşlediği düşünceler sağlam olup anlatım
açık, içten ve etkilidir. Şiirlerinde kafiye ve rediflerle ortaya koyduğu ses kuruluşu sağlamdır. Okudu-
ğunuz şiirde âşığın kullandığı yinelemeler doldurma olmayıp ses, konu ve dil birlikteliğini sağlamak
için özellikle seçilmiştir. Kelime ve cümlelerle anlatım arasındaki ilişki, dilin olanaklarıyla anlatım
yolları sanatçının üslubunu belirleyen ögelerdendir.
Cumhuriyet Dönemi halk şiirinin Âşık Veysel ve Âşık Feymani’den başka diğer önemli âşıkları ara-
sında Davut Sulari, Ali İzzet Özkan, Abdurrahim Karakoç, Âşık Daimi, Sefil Selimi, Şeref Taşlıova,
Murat Çobanoğlu gibi isimler sayılabilir.

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. “Her köşede bir evliya yatıyor, / Âlemden, âleme ışık tutuyor, / Kararmış kalpleri aydınlatıyor, / Çı-
rası başkadır Anadolu’mun.” dizelerindeki altı çizili kelime grubunun anlamını dizelerden hare-
ketle tahmin ediniz. Tahmininizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
2. Okuduğunuz şiirde söyleyici ile hitap edilen varlık arasında nasıl bir bağlantı vardır? Dizelerden
örneklerle açıklayınız.
3. Vatan sevgisiyle dolu biri olan Âşık Feymani, şiirinde Anadolu’nun hangi güzelliklerini vurgulamıştır?
4. Şiirin dördüncü dörtlüğünde “miras” kelimesiyle şiirde kastedilen unsurlara örnekler veriniz.
5. “Vatan için şehit olduk, can verdik / Kirası başkadır Anadolu’mun.” dizelerinde Anadolu’nun hangi
yönüne değinilmiştir? Bunu millî, manevi ve kültürel değerlerimizle ilişkilendirerek açıklayınız.
6. Okuduğunuz metnin biçim özelliklerini ve ölçüsünü değiştirmeden bir dörtlük söyleyiniz.

7. Şiirin temasını en iyi yansıttığını düşündüğünüz dizeleri söyleyiniz.
8. Feymani’nin bağlı bulunduğu şiir anlayışı ile şiiri arasında nasıl bir ilişki kurulabilir? Şiirden ör-
neklerle açıklayınız.
9. Şiirin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz? Metindeki dizelerden örnekler
veriniz.

136