Page 170 - Yönetim Bilimi (Tüm Kitap)

Yönetim Bilimi

5.2.1. Beş Yıllık Kalkınma Planları
Kalkınma planı, bir ülkenin tamamı veya belirli bir bölgesinde ekonomik ve
sosyal hedeflere ulaşmak amacıyla yapılmış plandır. Özel kesim için yol
gösterici ve kamu kesimi için emredici niteliğe sahiptir. Tespit edilen bazı
eksikliklerin giderilmesi ya da içinde bulunulan sosyal, ekonomik durumun
daha üst seviyeye çıkarılması için yapılır.
Kalkınma planı için resmî bir araştırma kurumu var olan durumu inceler.
İçinde bulunulan durumun nasıl iyileştirileceği ve plan sonunda nereye ula-
şılmak istendiği belirlenir. Devlet, böylelikle zayıf ve güçlü yönleri ile hedef-
lerini belirler.

Ülkemizde kalkınma planları “beş yıllık” hazırlanır. Devlet Planlama Teş-
kilatının kurulduğu tarihten bu yana, dokuz plan uygulamaya konmuştur.
2014–2018 yıllarını kapsayan 10. Kalkınma Planı da yürürlüğe girmiştir.
1960 öncesi planları devletçidir ve sadece bazı alanlara yönelik düzenle-
meleri içerir. 1960–1980 yılları arasındaki planlar karma ekonomiyi esas
alır ve bütüncüldür. 1980–2000 yılları arasındaki planlar liberal stratejik ni-
telik göstermektedir.

2000 sonrası kalkınma planlarında girişimciliğin desteklenmesi, sosyal
devlet anlayışı, sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesi ve sosyal projeler
üzerinde durulmuştur.
1. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963–1967):

Temel altyapı yatırımlarına, istihdam sorununa ve yeniden düzenleme ko-
nularına ağırlık vermiştir.
2. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968–1972):

Sanayi sektörünün ekonomide sürükleyici olması ilkesini benimsemiştir.
3. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973–1977):

Gelir seviyesinin artırılmasını, sanayileşmenin hızlandırılmasını ve dış
kaynaklara bağımlılığın azaltılmasını amaçlamıştır.
4. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979–1983):

Kamu kesimi ağırlıklı sanayileşme stratejisini belirlemiş, ödemeler den-
gesini iyileştirmeyi ve ekonominin kendine yeterli hâle getirilmesini hedef-
lemiştir.
5. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985–1989):

Ekonomiye, devlet müdahalesinin azaltılmasını, liberal bir dış ticaret po-
litikasının uygulanmasını, altyapı ve konut yatırımlarının artırılmasını ve
bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasını amaçlar. Türk ekonomi-
sinin dışa açılmasına ve ihracata öncelik veren kalkınma politikalarının
uygulanmasına ağırlık vermiştir.

168