Page 286 - Değerler Eğitimi

Sınıf İçi Etkinlik
11 VATANSEVERLİK
Sınıf İçi Etkinlik VATAN İÇİN YAŞA
a) Kaşgarlı Mahmut’un bu çalışması onun hangi değerlere sahip olduğunun bir göstergesidir?
Düşüncelerinizi gerekçeleriyle açıklayınız.
b) Kaşgarlı Mahmut, eserinde o zamanlarda söylenen şiirleri, savları, destan örneklerini
de eklemiş ve bu örnekleri günümüze ulaştırmıştır. Türkçenin bu kadar eski örneklerinin
günümüze kadar gelmesini vatanseverlik bağlamında değerlendiriniz.
2. Metinleri etkileşimli tahtada açarak öğrencilerin okumasını sağlayınız. Öğrencilerden soruları
cevaplamalarını isteyiniz.

Karamanoğlu Mehmet Bey, 13 Mayıs 1277 tarihinde Konya’da ünlü dil
fermanını yayımlayarak Türkçenin yeniden devlet dili olmasını sağlamıştır.
Mehmet Bey fermanında “Şimdengeru, divanda, dergâhta, bargâhta,
mecliste ve meydanda Türkçeden gayri dil kullanılmaya ...” diyerek Türkçenin
ve Türklüğün Anadolu’da ve yeryüzünde ebediyen yaşamasında öncü olma
şerefine erişmiştir. Bu suretle resmî devlet işlerinde diğer dillerin kullanılma
hakimiyetine engel olmuştur. Mehmet Bey’in fermanı Türk kültür tarihinin
önemli olaylarından biridir. Günümüzde 13 Mayıs tarihi her yıl Karaman’da Dil
Bayramı olarak kutlanmaktadır.

https://kmu.edu.tr/sayfa/19/hakkimizda/karamanoglu-mehmet-bey-hakkinda/tr

Görsel 2

Ali Şir Nevai (1441-1501) Çağatay Türk edebiyatının en önemli temsilcisi
sayılır. Anadolu dışında Türkçe şiir yazan ilk şairdir. Türkçenin gelişmesi için
çok çalışmıştır. Yaşadığı dönemde görülen Farsça şiir yazma akımına karşı
durmuş, Türkçenin şiir dili olması için çalışmıştır. Türk birliğini sağlamak
için edebiyatı ve Türkçeyi kullanmıştır. “Cihanda Türk edebiyatı bayrağını
kaldırmak suretiyle Türkleri tek millet hâline soktum. Hiç ordum olmadığı
hâlde Çin sınırına ve Tebriz’e kadar bütün Türk ve Türkmen illerini sırf
divanımı göndermek suretiyle fethettim.” demiştir (1). "Muhakemet’ül
Lugateyn” adlı eserinde Türkçe ile Farsçayı karşılaştırmış ve Türkçenin
Farsçadan üstün olduğunu kanıtlamıştır.

Seyit Kemal Karaalioğlu, Ansiklopedik Edebiyat Sözlüğü
Görsel 3: Ali Şir Nevai (Temsilî)

a) Farklı dönemlerde yaşamış Karamanoğlu Mehmet Bey ve Ali Şir Nevai’nin Türkçeyi yabancı
dillerin etkisinden korumak istemelerinin gerekçeleri neler olabilir? Açıklayınız.
b) Atatürk’ün, “Millî his ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir.” sözünü vatanseverlik bağlamında
tartışınız.
c) Türk dilini yabancı kelimelerden korumak için neler yapabiliriz? Tartışınız.

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü 285