Page 184 - İMGESEL RESİM 12

3.6. Soyut Kavramları Konu Alan İmgesel Tasarımlar

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

• Sanatta özgürlük ve özgünlük arasında nasıl bir etkileşim vardır? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Kavramlar insanlıkla birlikte ortaya çıkmaya başlamıştır. İnsanların gözlem, deneyim, analiz ve
sentezleri sonucunda gelişmiş; asırlar boyunca felsefede, bilimde ve sanatta oluşan değişimler doğ-
rultusunda zenginlik kazanmıştır.
İnsan zihninde hiyerarşik olarak depolanan kavramlar, dilin temel iletişim kanallarını meydana ge-
tirir. Sözlü ya da yazılı olarak kurulan bütün cümleler kavramlarla oluşturulur. Önemli bilim insanı İbn
Sînâ’nın da belirttiği üzere insan zihninin çalışma sistemi, kavramlar üzerine kuruludur.
Kavramlar, “somut kavramlar” ve “soyut kavramlar” olmak üzere iki gruba ayrılır. Kavramların so-
mut ve soyut olarak kategorize edilmesi duyu organlarıyla ilişkilidir. Somut kavramlar duyu organla-
rıyla algılanan ve bir nesneyi ya da varlığı ifade eden yani dünyada örnekleri olan kavramlardır. Soyut
kavramlar ise duyu organlarıyla algılanamayan, belirli bir özelliği ya da oluşu bildiren ve dünyada
örnekleri olmayan kavramlardır. Genellikle sezgilerin alanında yer alan soyut kavramların oluşumu
somut kavramlara bağlıdır.
Soyut kavramlar, eski çağlardan itibaren sanat alanlarında önemli bir yer tutmuştur. Tüm zaman-
larda sanatçılar; duygu ve düşüncelerini yansıtmak, toplumun içinde bulunduğu durumları anlatmak
ya da topluma yön vermek için soyut kavramlardan yararlanarak çalışmalar yapmışlardır. Bu çalış-
malarda özgürlük, acı, sevgi, üzüntü, korku, neşe gibi birçok soyut kavramı konu olarak işlemişlerdir.
Korku
Korku, insanın bir tehlike fark ettiğinde ya da bir tehlikenin yaklaştığını sezdiğinde hissettiği ra-
hatsız edici bir duygudur. Bir uyarıcıya karşı verilen güçlü bir ürkme ve şaşkınlık tepkisidir. Korkular;
çoğunlukla bir kişiden, durumdan, nesneden veya zihinde yaratılan bir olaydan kaynaklanır.
Sanat, korku duygusuyla baş edebilmek için her zaman etkili bir yol olmuştur. En çok sahne sanat-
larında işlenen korku kavramı, görsel sanatlar eserlerinde de sıklıkla ele alınmıştır. Ressamlar korku
duygusunu daha iyi yansıtmak için mimiklere ve beden hareketlerine yoğunlaşmıştır (Görsel 3.73,
Görsel 3.74).

Görsel 3.73: Rembrandt (Rembrant), “Belşatsar Bayramı”, Görsel 3.74: Edvard Munch (Edvard Manç),
1635, tuval üzerine yağlı boya “Çığlık”, 1910, astarsız karton üzerine tempera ve
yağlı boya

182