Page 81 - İMGESEL RESİM 12

İMGESEL TASARIM UYGULAMALARI

BEN KİMİM?

Hoca Ali Rıza (1858 - 1935)

Süvari binbaşısı ve hat sanatı ile yakından ilgilenen Mehmed Rüşdi Bey’in oğ-
ludur.1858 yılında İstanbul Üsküdar’da doğmuştur. Bazı kaynaklar doğum tarihini
1864 olarak gösterir. Doğum yerinden hareketle “Üsküdarlı Ali Rıza” olarak tanınır;
fakat öğretmenliğinden ötürü de “Hoca Ali Rıza” (Görsel 2.49) diye bilinmektedir.
Türk manzara resmine çağdaş boyutlar kazandıran ressamdır. Harp Okulunda ye-
tişen en verimli ressamlardan biri olmuştur. Asker ressamlar adıyla anılan grubun
üçüncü kuşak temsilcilerindendir. 1879’da girdiği Askeri Rüştiye’de arkadaşları ile
birlikte bir “resimhane” açılmasına önayak olmuştur; burada Osman Nuri Paşa ve
Süleyman Seyyit gibi dönemin ünlü ressamlarından ders almıştır. 1884’te Harbiye Görsel 2.49: Hoca Ali Rıza
Mektebinden mezun olduktan sonra aynı okulda resim
öğretmeni yardımcısı, ertesi yıl da kolağası rütbesiy-
le resim atölyesi şefi olmuştur. Bu okuldaki otuz yıllık
öğretmenliği süresince birçok asker ressamın yetişme-
sine katkıda bulunmuştur. Ayrıca İnas (Kız) Sanayi-i
Nefise Mektebi ile Çamlıca ve Üsküdar Kız Liselerinde
de öğretmenlik yapmıştır. 1909’da kurulan Osmanlı
Ressamlar Cemiyeti’nin bir süre başkanlığını yapmıştır.
Cemiyetin yayımladığı dergiye, dönemin öbür önemli
ressamları ile birlikte yazılar yazmıştır.
Hoca Ali Rıza, öğretmenliği sırasında hazırladığı tas-
lak defterine doğadan ya da akıldan kara kalem birçok Görsel 2.50: “Beylerbeyi’nde Sokak”, Hoca Ali Rıza,54x81
çizim yapmıştır. Bu çizimler, o dönemde canlı model- cm., tuval üzerine yağlı boya, Özel Koleksiyon
den çalışma olanağından yoksun öğrenciler için örnek
oluşturmuştur. Kara kalemin yanı sıra sulu
boya, guvaş ve yağlı boya ile çok sayıda
manzara resmetmiştir. Bu resimlerinin ço-
ğunda doğayı, Üsküdar’ın eski sokaklarını,
ahşap evleri, çeşme ve mezarlıkları işlemiş;
çok sayıda da ev içi çizimi yapmıştır.
Doğaya büyük bir içtenlikle bağlı olan
Hoca Ali Rıza, yaptığı durgun ve dingin
manzaralarla bir anlamda kendi adıyla
anılan bir okul oluşturmuştur. Daha çok
açık hava ressamlarının kullandığı saydam Görsel 2.51: “Peyzaj”, 1907, Hoca Ali Rıza, 21x40 cm., tuval üzerine yağlı
renklerden yararlanmış, koyu renklerden boya, Özel Koleksiyon
uzaklaşarak açık ve ışıltılı renkleri yeğlemiştir (Görsel 2.50). İzlenimcileri anımsatan bir paleti vardır. Işıklı
alanları turuncumsu sarı, gölgeleri ise morla renklendirmiştir. Hoca Ali Rıza’nın tek toplu sergisi, ölümün-
den üç yıl sonra Eminönü Halkevi’nde açılmıştır. 1958’de Ankara’da, 1960’ta da İstanbul Belediyesi Şehir
Galerisi’nde bazı eserleri sergilenmiştir. “Üsküdar’dan”, “Fenerli Sokak Üsküdar” ve “Ağaçlar Arasında Ağıl”
adlı tabloları, İstanbul Devlet Resim ve Heykel Müzesi’nde bulunan önemli eserler arasında yer almıştır.

(https://www.msxlabs.org/forum/sanat-tr/181376-hoca-ali-riza.html#ixzz5Rcay90AT
adresinden düzenlenmiştir.)

79