Page 116 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

lemek suçundan mahkemeye çıkarılan Sokrates, hüküm giymiş-
tir. David, eserin teması için Platon’un [(Pilaton), (MÖ 427-347)]
diyaloglarından yararlanmış ve bir rahipten bilgi almıştır. Sanatçı,
Platon’ın diyaloğunda geçen mürit sayısını azaltıp resme kendi
yorumunu katmış, hasta olduğu için hocasının yanında buluna-
mayan Platon’u da yaşlı hâlde resme dahil etmiştir. Sanatçının
yirmili yaşlarda olan Platon’u yaşlı, 70 yaşında olan Sokrates’i
ise genç ve kaslı göstermesi dikkat çekicidir.

Çözümleme
Cepheden bakılarak yapılan resimde açık kompozisyon uygulan- Görsel 2.90 (a)
mış, odak noktası olarak Sokrates belirlenmiştir. Kırmızı, beyaz,
gri, lacivert renklerin hâkimiyeti görülen resimde açık-koyu ve sı-
cak-soğuk renkler dengelidir (Görsel 2.85). Loş bir ortama sahip
mekânın orta bölümünde yoğunlaşan ışık, Sokrates’i ön plana
çıkararak odak noktasını daha da güçlendirmiştir. Özellikle insan
teni ve kıyafetlerindeki ışık-gölge, resimdeki ön-arka plan ilişkisi,
çizgi ve hava perspektifi başarılı bir şekilde uygulanarak derinlik
hissi yaratılmıştır. Figürlerin kıyafetlerinde eğri çizgiler, mekânda
ve eşyalarda ise düz çizgiler hâkimdir. Mekândaki eşyalarda ge-
ometrik şekiller yer alırken insan bedeni ve kumaşlarda organik
şekiller vardır. Resimde oran-orantıya önem verilmiş, nesne ve
figürler gerçek boyutlarında yapılmıştır. Organik ve yapay doku
resim yüzeyinde görülmektedir.
Görsel 2.90 (b)
Yorumlama
David bu eserinde öğrencileri tarafından hapishanede ziyaret
edilen Sokrates’in kendisine verilen zehri içmeden önceki duru-
munu ve yakınlarının bu olaydan duyduğu üzüntüyü anlatmak-
tadır. Mimari öge olan kemer kullanılarak Klasik Dönem’e gön-
derme yapılmıştır. Sahnenin ortasında beyaz kıyafeti ile yatakta
oturan Sokrates’in kıyafetinin beyaz olması masumiyetini sem-
bolize eder [Görsel 2.90 (a)]. Yatağının üzerinde arpın bulunması
ise Sokrates’in arp çalmaya devam ettiğinin, ölümden korkma-
dığının göstergesi gibidir. Sokrates’in solundaki kırmızı kıyafetli
kişi zehir dolu kâseyi Sokrates’e uzatırken yüzünü geri çevirmesi
aslında bu eylemi yapmak istemediğini hissettirir [Görsel 2.90
(b)]. Yatağın ayak ucuna sırtını yaslayıp başı önünde olan Sokra- Görsel 2.90 (c)
tes’in öğrencisi Platon [Görsel 2.90 (c)], Sokrates’in yanında yer
alan yakın arkadaşı Kriton [Görsel 2.90 (ç)], arka planda duvarda
kapanıp ağlayan Apollodorus (Apollodorus), zindanın merdiven-
lerindeki Sokrates’in eşi ve sağda grup hâlinde görülen figürler
yaşanan duruma şahit olmuşlar, duydukları derin üzüntü yüzleri-
ne ve bedenlerine yansımıştır.
Yargı
Yaşanmış bir olayı anlattığı için tarihî özelliği olan “Sokrates’in
Ölümü” adlı eserde plastik ve estetik unsurların dengeli bir şe-
kilde verilmesi açısından eser başarılıdır. Müzelerde sergilene-
bilecek, kendinden sonraki eserlere ışık tutabilecek değerde ve
güzelliktedir. Bu eser yansıtmacı kuram içerisinde değerlendirilir.
Görsel 2.90 (ç)

SANAT ESERLERİ ANALİZİ 113