Page 21 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

1.1.2. Sanat Eserini Oluşturan Plastik ve Estetik Unsurlar

A) Plastik Unsurlar
Sanat eserini oluşturan nokta, çizgi, renk, doku ve biçim sanatın
görsel dilinin temel plastik unsurlarıdır. Sanat eseri, plastik unsur-
ların kullanımına göre analiz edilebilir.
Nokta: Görsel tasarımın temel unsurlarından biridir. Nokta
mekânda bir durumu gösterir. Aynı zamanda iki çizginin birleştiği
ya da kesiştiği yeri de gösterebilir. Nokta, formları oluşturmanın
bir yolu olarak da kullanılabilir. Bu anlamda 19.yy.ın sonlarında
Fransız sanatçı Georges Seurat'nın [(Corç Söra), (1859-1891)]
Görsel 1.8 öncülüğünü yaptığı puantilizm (noktacılık) önemli bir resim akı-
“Tutuklama 1”, 1965, mıdır.
Bridget Riley (Birijit Rile, (1931- ), Çizgi: Bir noktanın hareket hâlindeki yolu olarak tanımlanabilir.
70x68 cm, tuv.üz.yağb., Doğada gerçek anlamda var olmayan çizgi, görsel kompozisyo-
Özel Koleksiyon
nun en temel elemanı olarak kabul edilir. Kompozisyonu kurar-
ken, biçimleri oluştururken çizgi vazgeçilmez bir unsurdur. Geniş-
liği, yönü ve uzunluğu farklılaşarak kompozisyona anlam katar.
Bununla birlikte dikey, yatay, çapraz, eğri ve kavisli kullanılarak
da farklı kompozisyonlar elde edilebilir (Görsel 1.8).
Renk: Çeşitli nesnelerden doğrudan gelen veya yansıyan ışık-
ların görsel algı sonucu kişide oluşturduğu duygudur. Görmede;
ışığın göze gelmesi fiziksel, bu ışığın ortaya çıkardığı etkiler fiz-
yolojik, nesnenin durumunun algılanması ise psikolojik bir olgu-
dur. Renk ışığın bir özelliğidir, ışıkla birlikte oluşur. Renkler in-
sanların üzerinde birçok değişik duygu uyandırır. Ton, değer ve
yoğunluk olarak üç ana unsurdan meydana gelir.
Doku: Nesnelerin görme yoluyla ve fiziksel olarak algılanan ya-
pılarıdır (sert, gözenekli, parlak, pürüzlü vb.).
Biçim: Bir nesnenin dış çizgileri bakımından niteliği, dıştan gö-
Görsel 1.9 rünüşü ve şekli olarak tanımlanabilir. Doğada algılanan her nes-
“Ma Jolie”, 1911-1912, nenin bir biçimi vardır. Eserlerde formlar geometrik ya da organik
Pablo Picasso, olarak görülebilir (Görsel 1.9).
100x64.5 cm, tuv.üz.yağb.,
MoMA, New York Leke: Resim sanatında kompozisyonun gerçekleştiği yüzeyin
tek renk kullanılarak örtülmüş parçasıdır (Görsel 1.10).

Görsel 1.10
“Yakınsama”, (ayrıntı), 1952,
Jackson Pollock [(Ceksın Polok)
(1917-1956)],
393.7x237.5 cm, tuv.üz.yağb.,
Albright-Konox Sanat Galerisi,
New York

18 SANAT ESERLERİ ANALİZİ