Page 23 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

B) Estetik Unsurlar

Plastik unsurların sanat eseri içindeki oluşma biçimidir. Sanat
eseri oluşturulurken plastik unsurların bir kompozisyon hâlinde
düzenlenmesinde estetik unsurlar kullanılır.

Bütünlük: Her bir tasarım unsurunun bir araya gelerek bütünsel
bir anlam kazanmasıdır. Diğer ilkeler tarafından da desteklene-
rek tasarımda bütünlük oluşturulur. Böyle bir tasarımda, bulun-
durduğu unsurlarının tek tek fark edilmesinden çok tasarımın bir
bütünlük içinde görülmesi gerekir (Görsel 1.12).

Boşluk: Görsel unsurların çevresindeki alan veya bir resimde
Görsel 1.12 nesneler, formlar ve biçimler arasındaki mesafe/ara olarak ta-
“San Lorenzo Kilisesi”, 1419, nımlanır. Boşluk, unsurları birbirinden ayırmak veya gruplamak
Filippo Brunelleschi
[(Filippo Burunelesçi), için kullanılırken kompozisyona ön, arka, alt ve üst ilişkisi ile de-
(1377-1446)], Floransa rinlik kazandırarak mekân duygusu da yaratır.

Oran: Bütün bir nesne ile parçalarından birinin arasındaki ölçe-
ğin ilişkisidir.

Hiyerarşi: Tasarımda plastik unsurların önem derecesine göre
düzenlenişi veya sunumudur. Görsel hiyerarşi, insan gözünün
algılama düzenini etkiler. Bu düzen, biçimler arasındaki görsel
kontrastla hareketli hale gelir (Görsel 1.13).

Vurgu: Bir tasarımdaki odak noktasıdır. En önemli unsura dikkat
çekebilmedir. Bu da ön plana çıkması gereken unsur ile ikinci
planda kalması gereken unsur arasında gerçekleştirilen yön, bi-
çim, doku, renk, ton ya da çizgi kontrastı ile sağlanır.
Görsel 1.13
“Masa Üstünde Natürmort”, 1914, Denge: Bir tasarımdaki plastik unsurların eşit olarak dağıtılması-
Georges Braque dır. Bütünlüğün sağlanması için tasarım alanındaki çeşitli görsel
[(Corg Bırak), (1881-1963)], unsurların ağırlık, dikkat veya çekim derecesinde bir eşitlik duy-
48x62 cm, karışık teknik, gusu yaratması gerekir.
IMAM, Paris
Zıtlık: Bir sanat eserinde çizgi, renk, doku gibi farklı unsurların bir
arada kullanılabilmesidir. Aynı zamanda bir görüntünün en açık
ve en koyu alanları arasındaki fark derecesini de ifade eder.
Ritim: Görsel tasarımda aynı formun çoğaltılması ya da dönü-
şümlü olarak kullanılan bir veya birden fazla biçimin ardışık deği-
şimi sonucu oluşan bir harekettir.

Hareket: İzleyicinin gözünü, tasarımın bir kısmından diğerine
yönlendirilebilmesi için çizgi, renk, değer, doku, biçim ve alanın
kullanılmasıdır (Görsel 1.14).

Uyum: Bir kompozisyon içindeki parçaların veya bileşenlerin
Görsel 1.14 uyumlu birlikteliğidir. Ortak bir özelliği paylaşan unsurların seçimi
“Mızraklı Süvarilerin Taarruzu”, ve tasarımını içerir.
1915, Umberto Boccioni
[(Umberto Bocyoni), (1882-1916)],
32x50 cm, karton üz.karışık tek.,
Özel Koleksiyon

20 SANAT ESERLERİ ANALİZİ