Page 37 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

1.3. Estetik Heyecan

1.3.1. Sanat Eserlerinin İnsan Ruhu Üzerindeki Etkisi
Estetik heyecan, bilgi gibi kavramlara değil insanların duygula-
rına bağlıdır. Bu nedenle mantıksal kurallara bağlanamaz. İn-
sanların duyarlılık, zihin ve hayal güçlerinin özgür ve uyumlu bir
oyunu içinde ortaya çıkar. Estetik heyecan, bir ahlak veya bilgi
yargısı gibi objektif değil, haz duyma ve duymamaya dayandı-
ğı için subjektiftir. Estetik heyecan sadece seyredip beğenmeye
bağlıdır.
Sanat, insanı hem ruhen inceltir hem de bilinç olarak zenginleş-
tirir. İnsanı kavram ve kategorilerin ötesine taşır. Yaratıcılığın ve
hayal gücünün ifadesi olan sanat, insana estetik haz verir. İn-
sanın tüm duyularına hitap ederek insanlara geniş ufuklar açar.
İnsanın hayal ve düşünce dünyasını renklendirir.

Etkinlik
Aşağıdaki metni okuyup ve Görsel 1.34'ü dikkate alarak
soruları cevaplayınız.
Sanatseverlerin bir sanat eseriyle karşılaştığında ortaya çı-
kan duruma Stendal Sendromu denir. Bu sendrom ilk kez
1989 yılında İtalyan Psikiyatrist Graziella Magherini [(Gıra-
zilla Magherini), (1927- )] tarafından Stendhal olarak bilinen
Marie-Henri Beyle [(Mari Henri Beyli), (1783-1842)] anısına
tanımlanmıştır. Stendhal’ın günlükleri Floransa’daki sanat
eserlerine ve özellikle de o eserlere bakarken hissedilen duy-
gulara ait notlarla doludur. Sendromun belirtilerinde taşikardi,
göğüs ağrıları, hâlsizlik, terleme ve bazen mide ağrıları, her
biri genellikle anksiyete (kaygı bozukluğu) ve kafa karışıklığı
ile birlikte görülür. Dostoyevsky’nin (1821-1881), Basel’deki
müzede Hans Holbein’in [(Hans Holbein), (1497-1543)] ünlü
başyapıtı “Ölü İsa” isimli eserinin (Görsel 1.34) karşısında
Stendhal Sendromu yaşadığına dair kanıtlar vardır.
1. Dünyaca ünlü sanatçılara ait eserlerin aslını gördünüz
mü? Hangi eseri gördünüz? Eserle karşılaşınca ne
hissettiniz? Eserde sizi en çok etkileyen nedir?

2. Sizde bir eser karşısında benzer heyecanı yaşadınız
mı? Arkadaşlarınızla paylaşınız.

3. Hangi sanatçının, hangi eserini görmek sizi heyecan-
landırır? Açıklayınız.
Görsel 1.34
“Tabuttaki İsa”, 1522, 4. Her sanat eseri estetik heyecan uyandırır mı? Neden?
Hans Holbein, 5. Farklı kültür ve eğitim düzeylerinden oluşan insanlar
30.5x200 cm, ahşap üz. tempera, aynı eserden benzer estetik haz duyarlar mı? Neden?
Kunst Müzesi, Basel

34 SANAT ESERLERİ ANALİZİ