Page 58 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

Çözümleme

Sanatçı, yaşadığı dönemin sanat anlayışı doğrultusunda alt ta-
bakadan insanları seçerek sıradan bir konu olan tren yolculuğun-
daki doğal hâllerini cepheden bakarak tasvir etmiştir. Açık kom-
pozisyon anlayışıyla yapılan resmin merkezinde yer alan yaşlı
kadın ve yanında kucağında çocuk olan genç kadın dikkat çek-
mektedir. Resim, ufuk çizgisinden ortadan ikiye koyu bir hat ile
bölünmüştür. Bu hat vagonun izleyiciye dönük oturan figürleri ile
arkası dönük figürlerini birbirinden ayırmaktadır. Resimde figür-
lerin dışında kalan boşluklarla espas oluşmaktadır. Ön plandaki
kadın figürlerinde eğri çizgiler kullanılmıştır [Görsel 1.56 (a)]. Bu
çizgiler, vagonun tavanında da kendini göstermektedir. Koltuğun Görsel 1.56 (a)
üstünde, pencerelerin kenarlarında ve çocuğun yanındaki kutu-
da düz çizgiler hâkimdir. Merkezî perspektif, öndeki figürlerle ar-
kadaki figürler karşılaştırıldığında ortaya çıkmaktadır.
Eserde sarı, kahverengi, siyah ve yeşil renkler kullanılmıştır.
Açık ve koyu renklerin dengeli bir dağılımı söz konusudur. Res-
min arka planı olan üst kısımda koyu renkler, ön planı olan alt
kısımda ise açık renkler hâkimdir. Işık, vagonun pencerelerinden
içeriye giriyor hissini uyandıracak şekilde sol taraftan verilmiştir.
Resmin genelinde yapay doku etkisi hissedilir. Resimde; silindir
şapka, prizmatik kutu, pencere gibi hem geometrik şekiller hem
de baş ve insan bedeni gibi organik şekiller yer almaktadır. Bu
şekiller tekrarlandığı için ritim hissi oluşturmakta ve birlik yarat- Görsel 1.56 (b)
maktadır. Eserde dikey hatlar hâkimdir. Kendi içerisindeki oran-
lama ile oran-orantı sağlanan figürler, gerçek boyutlarında kulla-
nılmıştır [Görsel 1.56 (b)]. Yaşlı ve genç kadın figürleri ise resmin
vurgusunu oluşturmaktadır.

Yorumlama
Üçüncü sınıf demir yollarında yoksulların yaşadığı zorluklar ve
yaşam kalitesi eserin ana temasıdır. Ressam, bu eseriyle bizlere
bir grup insanın tren yolculuğunu büyük bir merhametle sergile-
miştir. Özellikle ön planda bir aile izleninimi veren, küçük çocu-
ğunu şefkatle tutan genç bir anne [Görsel 1.56 (a)], düşünceler
içinde kaybolmuş yorgun, bezgin yaşlı kadın [Görsel 1.56 (c)] ve Görsel 1.56 (c)
derin bir uykuya dalmış bir çocuk [Görsel 1.56 (ç)] alımlayıcıda
duygusal etki (acıma, şefkat) oluşturmaktadır. Sıradan insanların
gündelik yaşamından etkileyici bir anı yansıtan resim, basit ve
etkili çizgilerle yapılmış izlenimi uyandırmaktadır. Kullanılan çiz-
gilerle güçlü bir hacim etkisi verilmiştir.
Yargı

Daumier, üçüncü sınıf demir yolu taşımacılığında yoksulların
durumunu gerçekçi bir şekilde tasvir etmiştir. Bu nedenle eser
müzeye konacak kadar başarılıdır. Sanatçı bir annenin şefkati-
ni, yaşlı kadının bezginliğini, vagondaki dar ve sıkıntılı atmosferi
yansıtmak için bu eseri yapmış olabilir. Dönemin özelliklerini yan-
sıtması açısından da eserin tarihsel bir önemi vardır.
Bu eser biçimci ve duygusal etki kuramları çerçevesinde değer-
lendirebilir. Görsel 1.56 (ç)

SANAT ESERLERİ ANALİZİ 55