Page 104 - TEMEL SANAT EĞİTİMİ 9

3. ÜNİTE

OKUMA PARÇASI

PERSPEKTİF TARİHİ
Resim sanatı, ilk çağlardan günümüze kadar çeşitli
süreçlerden geçmiştir. Konusu, ne için yapıldığı, malze-
mesi ve tekniği sürekli diğer gelişmelere ayak uydurmuş-
tur. İlk çağlardaki duvar resimlerinde bir olayın anlık be-
timlemeleri resmedilirken figürler arasında perspektif ve
bütünlük görülmemektedir. Perspektif, ilk olarak MÖ V.
yüzyılda Atinalı ressam Agatharchus (Agatarçus) tarafın-
dan tiyatro dekorlarıyla ele alınmış olsa da Rönesans’a
kadar bu tekniğe pek önem verilmemiştir.
İtalyan sanatçı Giotto (Ciotto) 13. yüzyılın sonunda re-
sim sanatında yenilikçi fikirleri ile ortaya çıkmıştır. Çalış- Görsel 3.83: ‘’Pelerinini Veren Adam”, 1299, Giotto,
malarda renkli, zarif, insancıl ve üç boyutlu eserler ortaya fresko, Perugya, İtalya
çıkarmaya başlamıştır. Giotto, henüz çizgisel perspektif
kullanmasa da mekânı derinleterek espası artırmış ve fi-
gür hareketindeki tekdüzeliği ortadan kaldırmıştır.
Erken Rönesans ile bazı ressamların çizgisel pers-
pektif denemeleri olmuş ama başarılı olamamışlardır.
1420 yılında İtalyan mimar Flippo Brunelleschi (Brune-
leski), Floransa Vaftizhanesi’ni yaparken sanatta devrim
niteliği taşıyan tek noktalı perspektifi keşfetmiştir. Brunel-
leschi’nin bilimsel olarak ortaya koyduğu tek noktalı pers-
pektifi, resimde ilk kullanan İtalyan ressam Paolo Uccello
(Paulo Uçello) (öl.1475) olmuştur. Ancak perspektifin ilk
yetkin örnekleri, Rönesans’ın öncü ressamı Masaccio Görsel 3.84: “Brunelleschi”, perspektif
(Masaçyo) (öl.1428) tarafından verilmiştir. Sanatçının
“Kutsal Üçlü” adlı duvar resmi, derinliğin verilmesi konu-
sunda dönemin sanatçılarını hayrete düşürmüştür.

Görsel 3.85: “Mona Lisa”, 1503-07, Leonardo da Vinci, 77x53 cm, aüyb, Görsel 3.86: “Modern Roma”, 1839, William Turner
Louvre Müzesi, Paris, detay (Wilyım Törnır), 91,8x122,6 cm, tüyb, J. Paul Getty
Müzesi, Los Angeles
Perspektifin kurallarını ortaya koyan Rönesans sanatçıları sayesinde perspektif bilimsel temel-
lere bağlanacaktır. Dönemin önemli ressamlarından Leonardo Da Vinci resimlerinde kullandığı
sfumato tekniği ile perspektif kurallarına hava (renk) perspektifini de eklemiştir. Bu teknikle figür,
mekân içerisindeki en geniş alana sahip olmuştur. 19. yüzyılda William Turner (Wilyım Törnır), hava
perspektifini geliştirip Leonardo Da Vinci’den daha öteye taşımıştır.

102